12 december 2021: 3e zondag van de advent (2021)
En wij, wat moeten
wij doen? (Lc. 3, 10-18)
Geert
Craps
Begroeting en kruisteken
Adventslied 219
Wakend uitzien
Inleiding
Hebt u dat soms ook, dat u moedeloos
wordt bij de toestand van de wereld. Een goede
vriend van mij is heel intensief bezig met het
klimaatprobleem bijvoorbeeld. Hij heeft al
verschillende online cursussen gevolgd, en
wetenschappelijke studies doorworsteld. Hij
vdrtaalt een engels boek over de
verantwoordelijkheid als ouders en grootouders
voor de toekomst van onze kinderen. Resultaat:
hij is depressiever dan ooit, en ziet het niet
meer zitten met onze planeet.
Velen van ons zullen ook dat gevoel hebben gehad
met wat we nu meemake in: de "vierde golf". Wij
hadden nochtans zo gehoopt…dat we er vanaf
zouden zijn, en toch niet. Een groot gevoel van
ongerustheid, en soms van moedeloosheid maakt
zich van velen meester.
Ik moest aan deze situatie denken toen de vorige
twee zondagen van de advent zowel Marcel als Jef
de grote invalshoek van onze adventvieringen
duidden. En ook met het lied dat we als
leitmotief voor deze advent hebben gekozen, en
dat we net hebben gehoord, wringt dat aanvoelen
een beetje. Expliciet:: Marcel: "Akkoord dat
advent een tijd van verwachten en uitzien is,
maar veel zal daarbij van jezelf afhangen. God
komt niet als een meteoor op aarde, maar als een
geschenk waar mensen Hem verwachten." En Jef
over het lied Wakend Uitzien van Kris en Arnout:
"Doorheen dat lied klinkt steeds opnieuw het
appel tot actief waken, tot in beweging
komen. Kris verwoordt dat met herhaalde
oproepen: “laten we ontbinden wat uit onrecht is
ontstaan,… laten we de vreemde een plaats
te geven in ons hart,… laten we muren
slopen.”
Anders dan de vasten, die een tijd van ommekeer
en bezinning is, is de advent toch eerder een
tijd van ontwaken en beginnen, actief
verwachten. Maar als je het echt niet meer ziet
zitten om in actie te komen, omdat de situatie
zo uitzichtloos is, en omdat je moedeloos wordt?
Wat dan? Welke grote dingen worden van ons
verwacht?
Openingsgebed
Wanneer Gij zelf niet bij ons zijt,
blijft dit huis leeg,
en als Gij zelf niet met ons gaat,
zijn wij vergeefs bijeen;
wanneer Gij zelf ons niet verlicht,
weten wij geen raad.
Wanneer wij zelf niet bij u zijn
blijft dit huis leeg
en als wij zelf niet met u gaan,
zijt Gij niet aanwezig,
wanneer wij zelf u niet aan het licht brengen,
weet Gij u ook geen raad
Breng ons dan bijeen
wij, waar Gij zijt,
voor uw lichtend aangezicht.
Verdrijf het donker
waarmee wij U bedekken.
Maak uw stem hoorbaar, in onze stem
ons lied waarachtig, als uw lied
en ons gebed bezield, door uw Geest.
Amen.
(naar Sytze de Vries)
Inleiding op
het evangelie
Vorig jaar heb ik de euvele moed gehad om
het uiterlijk van de figuur van Johannes De
Doper te benoemen als 'een hippie'. Dat was bij
sommigen tegen het zere been. Laat ik het dit
jaar anders proberen: Johannes de Doper doet me
veel denken aan Greta Thunberg, die spottend,
provocerend en uit de grond van haar hart roept:
bla bla bla! over de beleidsmakers die fier hun
plannen presenteren. In het stukje net voor het
evangelie van vandaag doet Johannes de Doper ook
zoiets: het klinkt alleen een beetje deftiger,
en de afstand die we hebben tot de
evangelietekst doet ons hopen en denken dat het
niet over ons gaat, maar hier is wat hij zegt:
"Adderengebroed, wie heeft jullie wijsgemaakt
dat je veilig bent voor het komende oordeel?
Breng vruchten voort die een nieuw leven waardig
zijn, en zeg niet meteen bij jezelf "Wij hebben
Abraham als vader"…"
We verwachten misschien niet onmiddellijk het
oordeel, zoals Johannes blijkbaar wel deed, maar
toch blijft de waarschuwing van Johannes in onze
oren plakken. Het zal ook niet onze achtergrond,
onze afkomst, onze beschaving, onze vermeende
westerse suprematie mt zijn enorm gevorderde
technologische ontwikkeling, het kritiekloos
aangenomen idee dat wij in een democratische
staat leven met een goed werkend systeem van
sociale zekerheid, het zal niet dat alles zijn
dat ons moet geruststellen in onze zorg om de
wereld.. We zullen zelf vruchten moeten
voortbrengen.
Net zoals bij Greta waren de omstaanders wel een
beetje gechoqueerd door de woorden van Johannes.
En ze roepen vertwijfeld uit: maar wat moeten
wij dan wel doen, Johannes? Wat verwacht je dan
eigenlijk van ons? We luisteren naar het
evangelie.
Evangelie: Lc.
3, 10-18
Bedenkingen bij het
evangelie
Net
als de volgelingen van Johannes, kunnen ook wij,
die de noden van vandaag zien, de vraag stellen:
“Wat moeten we doen?”, “Hoe kunnen we een leven
leiden dat God waardig is, een leven dat
openstaat voor Gods menswording in ons?” Maar
valt het u dan ook op hoe gewoontjes het
antwoord van Johannes is? Hij vraagt helemaal
geen uitzonderlijke dingen van de verschillende
groepen toehoorders die rond hem staan. Er
moeten geen uitzonderlijke prestaties geleverd
worden, er hoeven geen wonderen te gebeuren. De
soldaten, de tollenaars moeten alleen eerlijk en
doordacht handelen.
Die drie begrippen: zijn van belang: doordacht
en eerlijk handelen. Ik vertaal ze voor mezelf
als volgt
- (1) Denk na
bij wat je doet. Is een situatie die wij als
vanzelfsprekend aannemen dat ook? Is het
voldoende dat een asielzoeker ergens op een
brits wordt opgevangen in een asielcentrum? Is
het vanzelfsprekend dat we toelaten dat mensen
scheef worden bekeken, gediscrimineerd worden
op de huurmarkt, de arbeidsmarkt, enzovoort.
Is het normaal dat een op vijf kinderen in
België opgroeien in een gezin dat tekort komt,
en zelfs in armoede leeft? Voor welke scheve
situaties zijn we zelf blind geworden?
- (2) Wees
eerlijk. In welke mate spaar ik mezelf een
beetje, uit een soort oneerlijke inschatting
van wat ik zelf aankan of vermag, om niet te
doen wat gedaan moet worden. Als ik eerlijk
ben, kan ik dan nog meer doen?
- (3) Handel,
doe, laat het niet bij vrome woorden blijven!
Ik moet eerlijk zeggen dat ik soms wel eens
aarzel om hier het woord te nemen: wie ben ik
dat ik hier sta te preken? Zou ik niet beter
wat meer actie ondernemen? Welke acties zijn
mogelijk?
In dat laatste opzicht is Johannes" boodschap
heel mild: doe, binnen de verantwoordelijkheid
de rol en de taak die je hebt, alles wat je moet
doen vanuit een elementaire, eerlijke ethiek.
Waarmee kan ik vanuit mijn eigen situatie,
zonder al te veel grote extra's te doen, iets
betekenen waardoor mijn gewone rol al
betekenisvol is. Het is een eerste stap. Het
bereidt ons werkelijk voor op de grotere stap.
Want, ten slotte: "er komt iemand na mij, die u
zal dopen met heilige geest en vuur", zegt
Johannes. Dat is de man waaraan je niet vraagt
"wat moeten wij doen", maar: wie moeten wij
zijn?
De mensgeworden God stelt de meest fundamentele
vraag naar ons wezen, onze identiteit. Als we
aan hem vragen wat we moeten doen, zegt hij:
verkoop alles en volg mij, laat je familie
achter en geef je helemaal, ga tot het uiterste.
Dat is de geest die ons moet bezielen. Maar ik
voel veel voor de houding van Johannes, die
zegt: hij die komt is zo veel meer dan ik, ik
ben niet waard om zijn schoenveter te knopen.
Herkenbaar… Maar me dunkt dat we nu al genoeg
weten wat gedaan voor Kerstmis.
Lied 545 Naar
uw beeld
Voorbeden door
iedereen
Laatste voorbede:
Voor hen die politieke
verantwoordelijkheid dragen
voor hen die invloed uitoefenen op de publieke
opinie:
en voor onszelf:
dat wij rusteloos, geïnspireerd, doordacht, in
de weer blijven voor liefde en gerechtigheid,
een zorgzame welkom zijn voor wie kwetsbaar is…
Onze Vader
Slotbezinning
Dat een mensennaam in uw eeuwigheid gebeiteld
staat.
Dat uw vinger iedere geborene heeft aangeraakt.
Dat ogen zich wenden naar het licht.
Dat hoop als een zaad ontkiemt.
Dat liefde maatstaf van leven is.
Dat schoonheid kracht heeft om te helen.
Dat de schepping in mensen wordt voortgezet.
Dat ikzelf daartoe geroepen ben.
Dat uw blik mij vasthoudt.
Dat uw woord mij aansteekt.
Dat mijn zoeken niet vergeefs blijft.
Dat het antwoord op de bodem van mijn ziel ligt.
Dat mijn lachen u lief is
en mijn tranen in uw kruik worden bewaard.
Laat dit mij verwonderen, dag en nacht.
Uw naam, een lied in mij.
Een stroom getrokken dwars door mijn bestaan.
(Kris Gelaude)
Zegen door Marcel
|