------
 
Welkom
------
Liturgie
------
Vorming
------
Historiek
------
Archief
------
Kalender
------




9 november 2003: “Ecologische voetafdruk” 

Wouter en Béatrice Vandenhole

Lied 631: “Gij die voor alle mensen”

Inleiding (Wouter)

1. Duurzame ontwikkeling

-         Twee jaar geleden maakte Marc een korte come-back; stemming voor thema, met gekleurde kaartjes: meerderheid gekozen voor thema van duurzame ontwikkeling
-         gaat over de “houdbaarheidsdatum” van onze levenswijze; onze ecologische voetafdruk, d.i. de hoeveelheid vruchtbare grond iemand gebruikt om te kunnen leven
-         de ecologische voetafdruk van de gemiddelde Belg bedraagt 6,7 ha, dat is 5 ha meer dan het eerlijke aardeaandeel, het stuk vruchtbare grond dat voor iedere aardbewoner beschikbaar is, want dat bedraagt 1,76 ha.

2. In de voorbije jaren werd vooral gewerkt rond het project in Zuid-Amerika, en rond het abstracte, globale thema van duurzame ontwikkeling; vandaag uitnodiging om stil te staan bij onze eigen levenswijze, de duurzaamheid ervan, en de mogelijkheden om die wat duurzamer te maken

3. Bekommernis om duurzame levensstijl kan meerdere bronnen hebben:

-         welbegrepen eigenbelang: zuiniger leven, geld besparen
-         milieuredenen: bekommernis over hoe het met onze aarde gesteld is; bekommernis om toekomst kinderen en kleinkinderen
-         ethische redenen, redenen van sociale rechtvaardigheid: in mate wij boven onze ecologische duurzaamheidsstand leven, leggen we niet alleen een hypotheek op lot toekomstige generaties, maar gaat dat ook ten koste van miljarden mensen in het Zuiden: de hoeveelheid vruchtbare grond is beperkt, en als wij een onevenredig deel voor onszelf opeisen, gaat dat noodzakelijk ten koste van anderen

4. Bekommernis om duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid, om heelheid van de schepping, ook op mondiaal vlak, is een aspect van ons gelovig-zijn, is een weg naar God, zoals ook verdieping, het uitklaren van ons godsbeeld, mystiek, een esthetische ervaring etc. dat zijn, net als andere, aspecten van ons gelovig-zijn te cultiveren, te onderhouden, aan te werken: dat is de roeping van de wereldgroep, en de bedoeling van de wereldvieringen: die bekommernis wakker houden en voeden

Ter overweging

Onrecht doet me uitschreeuwen:
God
, waarom laat Gij toe dat er
Onrecht en armoede is.
Het antwoord blijft uit.
Alleen kaatst de echo mijn
vraag terug.
Ik sta verstomd dat ook mij die
vraag wordt gesteld
en vraag me af hoelang ik nog
blijf zwijgen.

(even stilte)

In de twee volgende teksten zullen we horen om twee bekommernissen die samenkomen in het begrip duurzame ontwikkeling:

-         bekommernis om aarde, eerbied voor de aarde: leren leven met genoeg om onze kinderen en kleinkinderen een toekomst te geven
-         bekommernis om en eerbied voor elkaar, ook mondiaal, door te leren leven met genoeg

De eerste tekst is afkomstig van een Indianenchief:

Vertel uw kinderen...

dat de aarde onze moeder is.
Alles wat de aarde overkomt,
overkomt
de kinderen van de aarde.
Als de mens op de grond spuwt,
spuwt
hij op zichzelf.

Dit weten wij.
De aarde behoort niet aan de mens,
de
mens behoort toe aan de aarde.
Alle dingen zijn verbonden,
zoals
het bloed dat een familie verenigt.

De lucht is kostbaar,
want
alle dingen delen dezelfde adem.
Het dier, de boom en de mens
delen dezelfde adem.

De wind die onze grootvader
zijn eerste adem gaf,
ontvangt
ook zijn laatste zucht.
En de wind moet onze kinderen
de geest van het leven geven.”

(eventjes stilte)

Exodus 16: manna in de woestijn

Inleiding (Béatrice)

Uit Egypte zijn de Israëlieten weggetrokken, weg uit de slavernij. De vreugde over de herwonnen vrijheid is echter van korte duur. Nieuwe zorgen dienen zich aan. Wat eet een mens in de dorre vlakte van de woestijn? Het verhaal vertelt hoe de gemeenschap van de Israëlieten begint te morren tegen Mozes en Aäron. Het heden is zo hard en de toekomst zo onzeker dat het volk het verleden gaat idealiseren. In hun bizarre verbeelding wordt zelfs een slavenhuis omgetoverd tot een paradijs.

Toen sprak Jahwe tot Mozes: “ik zal brood voor u laten regenen uit de hemel. De mensen moeten er dagelijks op uit gaan en de hoeveelheid voor één dag verzamelen.” … En het was avond, toen de kwartels kwamen aangevlogen die neervielen over heel het kamp. De volgende morgen hing er dauw rondom het kamp. En toen deze was opgetrokken lag er over de woestijn een fijne korrelige laag, alsof de grond met rijp was bedekt. De Israëlieten zagen het en vroegen: “Wat is dat?” Ze wisten werkelijk niet wat het was. Mozes legde hen uit: “Dit is het brood dat Jahwe u te eten geeft. En aldus heeft Jahwe bepaald: ieder mag er zoveel van nemen als hij voor zijn familie nodig heeft. Maar ieder mag alleen maar nemen voor degenen die in zijn tent verblijven.”

De Israëlieten deden dat ook: de één verzamelde meer, de andere minder. Een grote hoeveelheid bleek nooit te groot en een kleine hoeveelheid nooit te klein, en de man die veel had had nooit te veel, en de man die weinig had had nooit te weinig. Ieder had juist zoveel verzameld als hij nodig had.

Mozes vermaande hen: “Er mag niets bewaard worden voor de volgende dag.” Maar sommigen stoorden zich niet aan Mozes’ bevel en bewaarden toch iets voor de volgende dag: toen zat het vol wormen en het stonk afschuwelijk.

Lied 602: “Hoe ver te gaan”

Reflecties (Wouter)

De oproep in beide teksten is duidelijk: laten we leren leven met genoeg, uit eerbied voor de aarde, voor onze medemensen waar ook ter wereld, en zo ook voor God.

Vandaag willen we u daartoe op een heel concrete manier oproepen, en we zullen u op het einde van de viering enkele concrete tips aanreiken om de ecologische voetafdruk van elk van u een beetje te verkleinen.

Een oproep tot leren leven met genoeg, zeker als die zeer concreet en direct wordt, kan afschrikken. Daarom willen we nu even stilstaan bij drie argumenten, bij drie vooringenomenheden, drie excuses om niet op de oproep in te gaan:

  1. dit is het zoveelste verhaal van schuld en boete, van mondiale problematieken waar ons een persoonlijke verantwoordelijkheid aangewreven wordt die we eigenlijk niet hebben
  2. (nauw verwant hiermee) met individuele gedragswijzigingen verandert de wereld niet; onze individuele inspanningen worden zo teniet gedaan door een beleid van hogerhand, of door het gedrag van bedrijven
  3. dit is een oproep die zo radicaal en ingrijpend is, dat die niet aan ons besteed is: laat dat maar over aan de echte idealisten, voor ons, met onze concrete verantwoordelijkheden thuis en op het werk, is die niet weggelegd

Laten we even stilstaan bij deze excuses:

-         bedoeling van viering van vandaag is niet om schuldgevoelens aan te praten: we zijn niet alleen en individueel verantwoordelijk voor de wanverhoudingen in de wereld; bedoeling is wel om te wijzen op eigen verantwoordelijkheid en eigen mogelijkheden om er iets concreet aan te doen, om concrete stappen te zetten om onze ecologische voetafdruk te verkleinen

-         we willen dus geen boodschap van schuld en boete brengen, wel een van het vermogen om individueel onze verantwoordelijkheid op te nemen

-         geen revolutionaire aanpak, geen compleet omgooien van onze levenswijze; dergelijke radicaliteit is maar voor weinigen weggelegd als principiële optie en als praktisch haalbare levensstijl; wel attenderen op kleine veranderingen in onze levenswijze die al het verschil kunnen maken; we moeten erkennen dat er soms beperkingen buiten ons om zijn, die het moeilijker kunnen maken: huren ipv eigenaar; kleine kinderen in huis, ziekte etc.

De opwerpingen hebben dus elk hun merites, houden een stukje waarheid in, maar doen geen afbreuk aan onze principiële verantwoordelijkheid; ze milderen haar misschien een beetje

(Ter overweging)

Onrecht doet me uitschreeuwen:
God
, waarom laat Gij toe dat er
Onrecht en armoede is.
Het antwoord blijft uit.
Alleen kaatst de echo mijn
vraag terug.
Ik sta verstomd dat ook mij die
vraag wordt gesteld
en vraag me af hoelang ik nog
blijf zwijgen.

(even stilte)

Reflectiemoment: muziekstuk

Tafeldienst

Communie

Lied 612 “Stem als een zee van mensen”

Uit de kindernevendienst

We vernemen wat in de kindernevendienst besproken/gebeurd is, als appél aan de volwassenen

Tips

We willen u nu enkele concrete tips geven om onze ecologische voetafdruk gedurende een maand met 500 m2, dat is 1/20 of 5% van een hectare, van onze ecologische voetafdruk te verkleinen. De voet hiernaast stelt 500 m2voor; telkens we een tip voorgesteld hebben, zullen we een deel van de voet verwijderen, om te visualiseren wat de impact van de tip op onze zware ecologische voetafdruk is.

De tips of aandachtspunten zijn zo gekozen dat ze eigenlijk nauwelijks of geen pijn doen, ons niet echt doen inleveren op ons gevoel van comfort, en toch al een verschil kunnen maken.

1. De eerste tip heeft te maken met verwarming. Het is ook de tip waarvan meer algemeen blijkt dat er het meeste resultaat mee te boeken is: zet de verwarming een graadje lager; zet ze af een half uur voor je weggaat of slapen gaat, en maak geen verwarming in ongebruikte ruimtes

De reden is eenvoudig: we verwarmen vooral op basis van fossiele brandstoffen, die eindig zijn
Besparing: zo een 300 m2 per maandag

(kinderen halen 6 onderste stukken van voet weg)

2. De tweede tip heeft te maken met onze voedingskeuze: vlees eten is zeer belastend voor het milieu: één dagje per week geen vlees eten helpt dan ook behoorlijk om onze ecologische voetafdruk te verkleinen.

Wat levert dat op? Als drie mensen in een gezin één dag per week geen vlees eten, levert dat voor een maand een besparing van zo’n 150 m2 op

(kinderen halen 3 stukken van voet weg)

3. De derde tip heeft te maken met ons elektriciteitsverbruik. Ook hier is de motivatie vooral dat het overgrote deel van onze elektriciteit gemaakt wordt met eindige brandstoffen. Als we een maand lang één gewone lamp in huis vervangen door een spaarlamp, en het stand-by lichtje van onze televisie niet op laten staan, levert dat een besparing op van 30 m2

(kinderen halen twee tenen van voet weg)

4. De laatste tip dan: zeg het voor één keer niet met een bloemetje! De serreteelt is bijzonder milieubelastend. Een ruiker bloemen minder kopen levert een besparing op van 15 m2

(kinderen halen kleine teen van voet weg

Drie praktische aankondigingen nog:

-         voor wie werk wil maken van vegetarisch eten, maar inspiratie zoekt: website Eva
-         voor wie verder wil gaan dan deze tips: Ecoscore: 100 gezinnen 100 hectaren sparen; start binnen
      veertien dagen, op 22 november; individueel of per 5 gezinnen in te schrijven; website
-         vanaf nu elke maand nieuwe tip om uw ecologische voetafdruk te verkleinen op prikbord

Uitnodiging

11.11.11-weekend; politieke actie dit jaar tegen de ongecontroleerde privatisering van de watervoorziening in het Zuiden, die dikwijls dramatische gevolgen heeft voor de armen. Meer info in de extra Berichten en de folder van 11.11.11, en warme oproep om petitie te ondertekenen!

Zending (Marcel)

Lied 520: “Dan komt de dag”

------