2 december 2007 : 1e zondag van de advent:
De kracht van positieve toekomstbeelden
Lut Saelens
Lied
In de advent, brengt het
hoopvolle perspectief van de nadere geboorte van Christus
licht in de donkerste dagen van het jaar. Het adventsthema
van het filosofenfontein is: “Welk perspectief?” Zo kunnen
naar de toekomst kijken vanuit verschillende perspectieven.
Vandaag ga ik nader in op de kracht van positieve toekomstbeelden.
Als Christenen overtuigd zijn van het Goede Nieuws. Erop vertrouwen
dat we samen op weg zijn naar een betere toekomst, in de richting
van de realisatie van het Rijk Gods, van Gods droom met ons.
Dit hoopvol perspectief kan ons en anderen inspiratie bieden
en kracht om samen in vertrouwen stappen te zetten op onze
levensweg en de zo de kwaliteit van ons leven nu gevoelig
te verhogen. Als we ervan overtuigd zijn dat we samen op weg
zijn naar het Beloofde Land krijgt elke dag van ons leven
een speciale betekenis.
Soms zijn we ook elk gevoel
van richting verloren, leven we enkel in een donkere nacht,
is de toekomst één zwart gat of ziet de weg er meer uit als
een doodlopende steeg. Dagelijks worden we geconfronteerd
met het grote leed, de verbittering, de uitzichtloosheid in
het bestaan van heel wat mensen. Hoe kan de mensheid, elke
groep en elk individu de toekomst weer hoopvol tegemoet zien?
En hoe kan elk van ons hiertoe bijdragen?
Bidden wij eerst om vergeving
voor de momenten in ons leven waar we vergeten waren dat God
ons altijd nabij is. Voor al die keren dat we zijn uitgestoken
hand die ons de richting toont en ons vooruithelpt niet zagen
of niet wilden zien:
Gebed om vergeving naar
Jesaja
Wat wij niet durfden hopen:
Jij doet het met ons, ongehoord en ongezien zijn jouw werken.
Vuur word jij die ons doet ontvlammen, warmte die ons doet
bruisen als water.
Jij maakt ons tot mensen die recht doen, op de weg van jouw
woord vinden wij richting.
Als bladeren waren wij, gevallen, verdord, verwaaid in de
wind, verspreid en vertrapt.
Verdwenen van onze lippen jouw naam, verborgen jouw blijvende
nabijheid.
En toch: onze Vader wil jij zijn, geboetseerd zijn wij door
jouw handen.
“Hier ben ik” zeg jij, en je laat je vinden, ongezocht komt
jouw nabijheid aan het licht.
Naar ons strek jij je handen uit, al werken we tegen en keren
we ons af.
Als een lied schep jij vreugde in ons, overstemmend huilen
en klagen
Nooit vergeefs zal ons doen meer zijn, niet voor de ondergang
zijn we geboren
Voordat wij jou roepen, weet jij van ons, onrecht verdwijnt
in jouw nabijheid.
“Hier ben ik”-van oudsher jouw naam. Wees bij ons met jouw
zegen en blijf ons nabij.
Lied
Ben, 26 jaar, gehuwd, vader
van een baby van 6 maanden en pas geopereerd van maagkanker.
De chemotherapie is zwaar en heel vermoeiend en de prognose
ziet er niet goed uit. Ben ziet het helemaal niet meer zitten.
De angst voor een mogelijks naderende dood verlamt hem, hij
is kwaad omdat het leven hem niet gegund is. Ben bevindt zich
volledig in het duister en zoekt wanhopig naar een sprankel
licht.
Het verhaal in Knack
van 59 vluchtelingen opeengepakt in een schamel bootje die
onderweg naar Italië werden onderschept. Ze moesten omwille
van een storm koers veranderen naar Malta. De oversteek naar
Italië: voor hen was dit de enige optie die ze nog zagen voor
een menswaardig leven, ook al weten ze dat ze slechts één
kans op vijf hebben dat ze de overtocht overleven en nog veel
minder kans dat ze asiel krijgen. De gezichten van die mensen
in het onderschepte bootje spreken boekdelen. Aan land gaan
ze naar een gesloten centrum, een eufemisme voor gevangenis,
en later, als ze niet teruggestuurd worden, komen ze voor
jaren in een tentenkamp terecht.
Niemand kan bij dergelijke
verhalen onberoerd blijven.
Deze verhalen gaan over
het leven van anderen, maar het leven kan ons allemaal in
situaties brengen waar we, door te zware problemen teruggeworpen
op onszelf, het moeilijk hebben om nog klaar te zien, perspectieven
te hebben. Hierbij kan een blik, een gebaar, een luisterend
oor, de juiste woorden of daadwerkelijke steun opnieuw licht
brengen in de duisternis, ons terug naar het leven brengen.
Als we opnieuw hoopvol de toekomst tegemoet zien kunnen we
opnieuw meer levenskwaliteit vinden in het “nu”.
De bijbel is wat dit thema
betreft een rijke inspiratiebron en meer bepaald de woorden
van Jesaja, die pure woorden van hoop zijn.
Jesaja 2, 1-5
De beelden uit het visioen
van Jesaja stemmen ons hoopvol. Ze schetsen ons een wereld
waarvan we alleen maar kunnen dromen maar waar alle volken
naar op weg zijn. Het visioen is geen klaaglied over alles
wat er mis gaat, over wat er nog niet is, maar wel een reeks
beelden van wat er zou kunnen zijn. De klemtoon ligt niet
op de problemen maar op de oplossing: we zullen Jahwe’s paden
bewandelen, Jahwe zal recht doen tussen de vele volken, zwaarden
worden ploegscharen, speerpunten sikkels. Het visioen spoort
ons aan niet in de duisternis te blijven maar te wandelen
in het licht van Jahwe.
In dezelfde zin schrijft
Paulus in zijn brief aan de Romeinen: “De nacht loopt ten
einde, de dag breekt aan”
Romeinen 13, 11-14
Lied 307: “Nu daagt
het in het Oosten”
Deze twee teksten zijn
voor mij een echt lichtpunt in een wereld waar het zwaartepunt
veel meer op problemen, de duisternis, ligt dan op mogelijke
oplossingen, het licht. Onze media brengen veel meer het slechte
nieuws dan het goede. Zo krijgen we het gevoel een speelbal
te zijn in een onveilige wereld waarin we krampachtig proberen
alles wat we hebben angstvallig te beschermen. Wat we doen
is vaak meer door angst geïnspireerd, door negatieve toekomstbeelden,
dan door hoop. En iedereen weet welke slechte raadgever angst
is.
Het is niet “in” om op
zoek te gaan naar tekenen van hoop. Door velen wordt dit gezien
als de problemen uit de weg gaan. Maar tekenen van hoop, voorbeelden
van mogelijke oplossingen, kunnen ons sterken in ons vertrouwen
dat vooruitgang mogelijk is. Dit creëert een positieve dynamiek
en helpt ons uit de neerwaartse spiraal van het probleem denken.
Meer en meer rijdt men zich trouwens vast in de probleem analyse
omwille van de steeds groeiende complexiteit van onze maatschappij.
De lijdensweg van onze regeringsvorming is een trieste illustratie
hiervan. De oplossing ligt daarom vaak in een totaal andere
benadering, geïnspireerd door liefdevolle bekommernis voor
elkaar, vertrouwen en hoop, om vanuit deze inspiratie samen
te zoeken naar wat men wil bereiken en welke stappen men moet
zetten om daar te geraken.
“I have a dream”
zegde M.L. King, geïnspireerd door een sterke verbodenheid
met de zwarte gemeenschap in Amerika, en hij schetste hun
een beeld van hoe ze samen konden stappen zetten in de richting
van een beter leven, vol vertrouwen in hun kracht om dit te
realiseren. Zijn vertrouwen in hen was zo sterk dat ze het
opnieuw zagen zitten en bereid waren energie te steken in
het zelf in handen nemen van hun lot. M.L. King benaderde
hen niet als slachtoffers maar sprak hen aan in hun kracht.
Hij had het niet over problemen maar over oplossingen. Hij
opende perspectieven en daarom werd hij vermoord. Zijn benadering
was té gevaarlijk, genereerde te veel kracht bij mensen die
men zwak wou houden. Als men mensen aanspreekt op hun kracht
en men biedt hen de nodige ondersteuning, krijgen ze weer
perspectieven en vinden ze weer de energie om opnieuw op weg
te gaan en stappen te zetten in de richting van een meer kwaliteitsvol
leven.
In mijn werk als consulente
word ik uitgenodigd in organisaties waar zich problemen stellen
betreffende manieren van werken, menselijke relaties, of samenwerking.
Hierbij heb ik geleerd hoe belangrijk de uitgangsvraag is
en vanuit welke attitude ze is gesteld: vestigt de vraag de
aandacht op het probleem of richt ze de aandacht naar de oplossing
ervan? De vraag: “Wat doen we aan het gebrek aan samenwerking?”
wordt dan: “Wat verstaan wij onder goede samenwerking en hoe
zien wij dit te realiseren?” We starten dan steeds met het
zoeken naar tekenen van hoop, naar voorbeelden van goede samenwerking
-en die zijn altijd voorhanden- en we kijken wat daar toen
vooral toe bijdroeg. Reeds in deze fase stel ik altijd vast
hoe de verbondenheid en wederzijdse appreciatie in een groep
groeit. Het samen spreken over successen uit het verleden
eerder dan over problemen stimuleert hun verbeelding over
hoe het zou kunnen zijn in de toekomst als ze dit positieve
gedrag verder versterken. De beelden die ze zich daarover
samen vormen werken heel inspirerend en zijn reeds een belangrijke
stap. Samen zoeken ze dan hoe ze hun droom betreffende goede
samenwerking kunnen realiseren. Met deze werkwijze vinden
mensen fantastische oplossingen zonder dat er met een woord
gerept is over de problemen. Ik ben telkens opnieuw verrast
hoe op die manier een dynamiek omstaat om samen te werken
aan de realisatie van een gewenste toekomst. Positieve vragen
brengen meteen een veranderingsproces op gang, zetten meteen
mensen in beweging. Door hen te bevestigen in hun kracht vinden
ze de moed om op weg te gaan. Positieve vragen zijn geïnspireerd
door appreciatie, aanvaarding van mensen, geloof in hun potentieel
tot verdere evolutie, maar in de eerste plaats door een gevoel
van verbodenheid.
Pas vanuit een sterke verbondenheid
die ons naar de andere doet kijken met de ogen van ons hart
kunnen we ons aandachtig en liefdevol openstellen en de andere
echt ontmoeten en aanspreken. Vanuit die ingesteldheid gaan
we niet veroordelen en beoordelen maar hebben vooral oog voor
de kracht in de andere en voor het enorme potentieel dat iedereen
in zich draagt. Enkel vanuit die ingesteldheid kunnen we de
inspiratie vinden om de juiste woorden te zeggen, de juiste
dingen te doen. En vaak zijn het heel kleine dingen die wonderen
kunnen doen en mensen terug op weg zetten. In zijn autobiografie:
“L’absurde et la grace”, schrijft de Franse theoloog en filosoof
Jean-Yves Leloup hoe hij als jonge zwerver in Parijs in totale
wanhoop verwaarloosd en verkleumd s’morgens vroeg in een café
belandde. Een oudere dame die een paar tafeltjes verder zat
bracht hem vriendelijk een kop koffie. Dit kleine gebaar deed
zijn tot dan toe sterk negatief wereldbeeld wankelen. Het
had een enorme betekenis voor hem en maakte het hem mogelijk
om terug de stap naar het leven te zetten.
Enkel via onze liefdevolle
aandacht, ons kijken naar de andere met de ogen van ons hart,
kunnen we het unieke in elke mens zien, en van daaruit bijdragen
tot zijn welzijn, ook indien dit sterk van onze eigen ideaalbeelden
of principes verschilt. Liefde dient hiertoe de inspiratie-
en voedingsbron te zijn. Liefde voedt ons geloof en onze hoop
in onszelf en in anderen. Indien deze liefdevolle openheid
er niet is, lopen we de kans dat we denken beter te weten
dan de betrokkenen zelf wat goed voor hem is of in liefdadigheid
uit plichtsbesef te belanden.
Deze liefdevolle betrokkenheid
is basisvoorwaarde voor elke menselijke evolutie en is volgens
mij de essentie van het Christen zijn: zoveel van de mensen
houden dat men vooral aandacht heeft voor de kracht in ieder
mens om het Rijk Gods te realiseren op zijn manier, elke dag
opnieuw. Dan wordt het een plezier en een bron van rijkdom
om anderen vooruit te helpen en helemaal geen last. Dit is
trouwens wat Jezus ons heeft voorgeleefd.
Wij zijn allen mensen onderweg.
Soms duurt de nacht wat te lang, soms zijn we elk gevoel voor
richting kwijt en toch zijn we op weg in de richting van Gods
droom met ons. Deze droom is geïnspireerd door een eindeloze
Goddelijke liefde, die ons aanspreekt op onze kracht en die
licht maakt wat duister was.
Laten we het licht van
deze eerste adventskaars zien als een symbool van de Goddelijke
inspiratie en eindeloze liefde die ons, als we er tenminste
willen voor open staan, voortdurend nieuwe perspectieven biedt
op onze levensweg en die ons kan inspireren bij het bieden
van perspectieven aan onze broeders en zusters die samen met
ons onderweg zijn.
Grote dankgebed: lied
“Scheur de wolken”
Na de communie: lied
Slotgebed: (Sytze
de Vries)
Gij vervult ons met de
hoop
op de komst van uw Rijk,
dat de verlossing nadert
van wie nu nog wonen
in de schaduwen van de dood.
Blaas die vonk aan
en de gloed zal ons warmen
en aanstekelijk maken.
Laat deze hoop vrucht zetten
in goedheid onder de mensen,
in verzoening tussen volken
en vrede op aarde die duren zal
als de dag waarop geen nacht meer volgt.
|