------
Welkom
------
Liturgie
------
Vorming
------
Historiek
------
Archief
------
Kalender
Share-project
------




25 mei 2014: De vijfde pijler

Herman Wouters

Inleiding

Om de inhoud van de viering van vandaag te kunnen volgen is er enige voorkennis nodig.
Men zegt soms dat de ontwikkelingssamenwerking van een land steunt op vier belangrijke pijlers.
- De eerste pijler omvat de ontwikkelingssamenwerking die uitgaat van de overheid. Men noemt dit de ‘officiële’ of de ‘bilaterale’ ontwikkelingssamenwerking.
- De tweede pijler zijn de projecten en programma’s die door een land worden gefinancierd maar die uitgevoerd worden door internationale instellingen zoals het Europees Ontwikkelingsfonds, de Wereldbank, de Wereldgezondheidsorganisatie, de VN organisatie voor voedsel en landbouw (FAO).
- Een derde pijler bestaat uit de traditionele en door de overheid erkende niet-gouvernementele organisaties (de Ngo’s): in België zijn dat bijvoorbeeld Vredeseilanden,11.11.11, Broederlijk delen, Artsen zonder vakantie,...
- Dan is er tenslotte nog een vierde pijler die gevormd wordt door een bonte verzameling van enkelingen en organisaties die belangstelling hebben voor ontwikkelingssamenwerking en daar acties voor opzetten. Zo heeft onze zoon Kwinten bijvoorbeeld op zijn zwerftocht van vorig jaar door Latijns-Amerika een zekere Mario leren kennen, die een kleuterschooltje heeft opgericht. Hij doet nu enkele acties om dat schooltje te steunen.

Maar volgens mij is er nog een vijfde pijler met zulke typische kenmerken dat die niet onder één van de vorige categorieën vervat kan worden. Er zijn mensen in ont-wikkelingslanden die vanuit een evangelische geest leven en hun activiteiten en projecten daarop funderen. Welnu het evangelie van vandaag spreekt over die Geest die Jezus voor zijn volgelingen vraagt. Het is de geest van die vijfde pijler. Het evangelie zegt ook dat de wereld die geest ‘niet ziet’, ‘niet kent’ en ‘niet kan ontvangen’. Het is dus niet verwonderlijk dat onze maatschappij niet (meer) over een vijfde pijler spreekt.

Evangelie Johannes 14, 15-21 (Marcel)

Homilie


Twee jaar geleden logeerde ik zoals altijd tijdens mijn verblijf met Artsen zonder Vakantie in Bujumbura, in het gastenhuis van de Italiaanse paters Xaverianen. Het is een huis met een 10-tal kamers. Er wonen twee paters en de maaltijden nemen we samen. De eerste morgen tijdens het ontbijt horen we vaag - de paters spreken Italiaans en Frans door elkaar - dat er in het binnenland in het plaatsje Kiremba een overval is gebeurd en dat men een zuster en een Italiaanse vrijwilliger heeft vermoord. Dit is erg ongewoon voor Burundi omdat men bij gewapende overvallen wel dingen steelt, maar eigenlijk nooit iemand dood schiet. We vernemen ook dat een andere zuster, zuster Carla, is kunnen ontkomen door de loop van het geweer te grijpen maar dat de overvaller met een mes op haar handen heeft gekapt opdat ze zou loslaten.

Toen we ’s avonds na onze eerste dag werken terug bij de paters aan het avondmaal zaten, waren er nieuwe gasten uit het binnenland toegekomen: enkele zusters en een Kongolese dokter. Tijdens het gesprek werd duidelijk dat ze uit Kiremba kwamen. De dokter aan tafel had diezelfde dag nog zuster Carla geopereerd die aan haar handen was gewond. Met mondjesmaat hoorden we het hele verhaal. De bandieten hadden onmiddellijk een Kroatische zuster dood geschoten en hadden daarna Francesco, die Italiaanse vrijwilliger en zuster Carla gedwongen om in de jeep van de congregatie met hen weg te rijden. Omdat er al gemoord was, vermoedde men dat beiden het ook niet zouden overleven. Daarop had zuster Angelica -- de zuster die daar voor ons aan tafel zat -- aangeboden om de plaats in de nemen van Francesco, maar de daders hadden dat niet toegestaan.

We vernamen van de dokter dat zuster Carla een paar meter verderop in een kamer lag te bekomen van de operatie aan haar handen en erg veel pijn had. De dag nadien zou hij in de stad zwaardere pijnstillers gaan zoeken.
Ik had van Artsen zonder Vakantie een doos medicamenten meegekregen. Ik stelde voor om daarin te gaan zoeken naar pijnstillers en inderdaad: we vonden enkele dozen Tradonal, een zwaarder geneesmiddel tegen pijn.

Interessant om te weten is dat deze zusters ‘Servantes de la Charité’ in de kliniek van Kiremba werkten. De kliniek werd gebouwd door het bisdom Brescia in Italië. Toen Paulus de 6de paus werd, wilde het bisdom hem een geschenk aanbieden. Paulus de 6de was immers in Brescia geboren. Hij vroeg om voor een kliniek te zorgen in Kiremba. Zo groeide er een band tussen deze plaats en het bisdom. Er gingen oa. regelmatig chirurgen uit Brescia operaties doen in die kliniek. Ook de orde van de zusters ‘Servantes de la Charité’ is in de 19de eeuw in Brescia gesticht.

Er bleven heel veel vragen bij de overval: het was niet normaal. Het ging niet om een toevallig uit de hand gelopen diefstal. De daders waren gekomen met de bedoeling om te doden: de eerste zuster werd onmiddellijk neer geschoten. Het leek erop dat het om een wraakactie ging en dat bepaalde mensen de zusters en de vrijwilligers uit Kiremba weg wilden. Daarom had men beslist om de missie dadelijk te ontruimen en terug te keren naar Italië. Daarna zou men bekijken wat men verder zou doen.

‘Les Soeurs de Charité’ verbleven de volgende dagen in het gastenverblijf tot ze hun vliegtuig naar Rome konden nemen. Ik was zeer onder de indruk om af en toe zuster Angelica – de zuster die aangeboden had om de plaats in te nemen van die vrijwilliger – tegen te komen. Ze was een tengere beverige en angstige vrouw, nog helemaal in shock – niet iemand met de minzame zekere blik van een heilige zoals een pater Kolbe of een Damiaan – maar toch had ze enkele uren voordien concreet haar leven willen geven voor iemand anders.

Vorig jaar in november was ik terug bij de paters en op een avond zaten er opnieuw ‘les Soeurs Servantes de la Charité’ aan tafel, die de dag nadien naar Kiremba zouden rijden. Ik was verrast dat ze terug waren, want ik had gehoord dat ze de missie toch blijvend zouden verlaten wegens ‘te gevaarlijk’. Ik bleef even natafelen met Rosa, de nieuwe verantwoordelijke van de communauteit. Ze vertelde dat ze tot dan toe in Mexico had gewerkt. Begin vorig jaar had de algemeen overste haar gevraagd of zij niet naar Kiremba wilde gaan. Ze was er enkele maanden geleden eens gaan kijken. Het was erg bevreemdend geweest om in het klooster toe te komen en nog de kogelgaten te zien in de muren. Ze heeft dan lang getwijfeld en was bang. Maar uiteindelijk had ze toch beslist om het te aanvaarden. “Wat heeft je doen beslissen”, vroeg ik haar. Ze antwoordde dat de Burundese mensen erg graag hadden dat ze terug zouden komen zodat de kliniek terug zou functioneren, maar dat ze toch met haar angstige gevoelens bleef zitten. Tot iemand haar aansprak en zei: “Maar kom toch terug en doe gewoon zoals jullie stichteres zou gedaan hebben. Steeds met haar volledige aandacht voor die ene zieke die voor haar stond, terwijl ze al de rest vergat.” De stichteres van de orde Paola de Rosa ging inderdaad met deze houding in 1836 op haar 22 jaar in Brescia cholerapatiënten verzorgen in het ziekenhuis en dacht niet aan het risico dat ze liep om zelf die ziekte op te lopen. De gedachte aan die manier van werken van haar stichteres had zuster Rosa helemaal van haar angst afgeholpen.

In de ontwikkelingslanden werken mensen die bewogen worden door de evangelische geest en die alleen daarom ginder zijn. Het is dezelfde Geest die Jezus in het evangelie van vandaag ook voor ons, zijn volgelingen, aan de Vader vraagt. Als een pleitbezorger, om altijd in ons te wonen, een geest van waarheid. De wereld ontvangt die geest niet, ziet en kent hem niet. Voor de wereld zijn er maar vier pijlers. Maar als christen herken je een vijfde pijler, gegrondvest op de geest van Christus.

Deze vijfde pijler heeft specifieke kenmerken, die de andere pijlers niet hebben. Ik noem er enkele
- Het heeft iets van een roeping. Je bepaalt niet helemaal zelf wat er gaat gebeuren. Het lijkt alsof een Ander je uitnodigt om tot bepaalde acties over te gaan
- De inzet heeft verschillende vormen. Er wordt ook structureel en planmatig gewerkt maar essentieel is de bezorgdheid voor elke individuele mens die je op je weg toevallig ontmoet. Voor die mens ben je bereid om al je plannen te laten varen. Soms tot het heldhaftige toe
- Regelmatig gebeuren er onverwachte dingen die ten diepste aanmoedigend zijn, waardoor het lijkt dat je niet alleen op weg bent maar dat er Iemand anders meegaat op jouw pad
- De effecten zijn soms wonderbaar: niet alleen vallen er soms concrete materiele dingen zomaar uit de hemel maar groeit er ook een grote en diepe verbondenheid tussen de betrokken mensen met een wederzijdse waardering

Die vijfde pijler zit ook in ons. Laten we dat gegeven in ons leven koesteren. Laten we elke morgen opstaan in de wetenschap dat Jezus in het evangelie ook voor ons, die hier nu zitten, gebeden heeft. Hij heeft beloofd om ons niet verweesd achter te laten, maar in ons terug te komen. Laten we vanuit die inspiratie zoals de ‘Soeurs Servantes de la Charité’ ook met een zekere heldhaftigheid onze dagdagelijkse daden doen, met de bereidheid om ons leven te geven voor elkaar in al zijn mogelijke vormen.

Slotgebed

Heer God en Vader
We danken u dat uw Zoon
voor ons gebeden heeft
en U gevraagd heeft
om ons een pleitbezorger te zenden

Help ons om elke dag opnieuw
uw geest die in ons binnenste woont.
te herkennen.
Laat die geest zo krachtig worden
dat hij onze daden richt
zodat we groter worden
in uw evangelische liefde
Geef ons de bereidheid
om ons leven te geven voor elkaar
zodat uw Zoon in onze gemeenschap
kan komen wonen

Dat vragen we U
door Christus onze Heer

------