------
Welkom
------
Liturgie
------
Vorming
------
Historiek
------
Archief
------
Kalender
Share-project
------




9 oktober: 28e zondag

                      Geloofsbeleving

Tom Nys

Inleiding

Dierbare gelovigen” … zo begon pastoor Claes vroeger de mis, en met hem vele anderen, ook vandaag nog. Pastoor Claes moet al een eind in de 70 zijn geweest toen hij nog steeds de mis deed in Kaggevinne, het dorp waar ik opgroeide, halverwege tussen Diest en Scherpenheuvel. Als kind en jongere ben ik tot mijn 15de bijna elke week met mijn ouders naar de mis geweest. Lange tijd heb ik me daar geen vragen over gesteld, het hoorde bij het weekend, bij de zondag meestal. Het is gedurende die 10 jaar van mijn jeugd dat er iets onbewust gezaaid of geplant is, een gevoeligheid voor het spirituele. Want toen was er al meer dan alleen het kerkelijke wat mij raakte. Korte tijd ben ik zelfs ook misdienaar geweest maar dat vond ik erover. Vooral het voorlezen vond ik toentertijd best moeilijk. De orgelist vond ik intrigerend, een jonge gast die virtuoos speelde en een haast mystieke invulling gaf aan de eerder eentonige en klassieke liturgie. Sommige teksten ken ik zelfs nu nog vanbuiten, zoals de geloofsbelijdenis: “Ik geloof in God de almachtige vader, schepper van Hemel en aarde, van al wat zichtbaar en onzichtbaar is. En in zijn eniggeboren zoon Jezus Christus, die ontvangen is van de Heilige Geest, …”. Maar wat is dat geloven? En wat is geloofsbeleving?

Homilie

Wat is dat geloven? En wat is geloofsbeleving? --- Marcel zei vorige week nog “geloven brengt niets op, in dagelijkse praktische zin dan toch” --- Zijn het mentale concepten, constructies van het denken, of is het iets anders? Ik ben er ondertussen al een tijd achter dat mijn denken om het even welk concept kan creëren en nog geloven ook, of net niet, dat het bovendien de ‘exclusieve’ waarheid kan worden en dat anderen fout zijn, zelfs overtuigd en bekeerd moeten worden. Een eerste gevaar van geloof en religie in de traditionele zin: het geloof in de letter van de wet, in het boek, in de structuur en hiërarchie.

Er is wat mij betreft dus meer aan de hand met geloven en geloofsbeleving. Een kleine tiental jaar geleden is het zaadje van spiritualiteit verder gaan kiemen en groeien. Niet in katholieke sferen maar wel door in contact te komen met het Boeddhisme en werkelijk spirituele praktijken beginnen te beoefenen. En dat beoefenen is nogal letterlijk te nemen: dagen achtereen wordt dezelfde tekst gereciteerd of gezongen, met toeters en bellen (letterlijk), soms in combinatie met neerbuigingen (op de knieën of zelfs languit plat op de grond), of vormen van vasten, stilte, … maar er is ook de uitnodiging om bij te dragen aan het dagelijks leven, af te wassen, in de tuin te werken, etc. Het lichamelijke is daarbij onlosmakelijk verbonden met het spirituele waarbij het doel is tot een directe innerlijke ervaring te komen van de grootsheid van menselijke kwaliteiten als mededogen, kracht, rechtvaardigheid, goedheid, schoonheid … en de verbinding met wat groter is dan onszelf.

Ondertussen besef ik dat dergelijke beoefening vergelijkbaar is (of was) met de dagindeling van kloosterlingen in vele Westerse en Oosterse tradities, met bijvoorbeeld de bekende leuze van de Benedictijnen “Ora et Labora”, “bidden en werken”.

Het is in die Boeddhistische context dat ik voor het eerst gevoelsmatig ervaren heb wat voor mij geloofsbeleving inhoud: een sterk en intens gevoel van bewogenheid dat zich meester van me maakt, het denken en concepten van God of geloof overstijgend, het komt plots en verdwijnt. Daarna vaak grote vrede en rust, soms ook nieuwe inzichten.
Een tijdlang heb ik gedacht: “ja, het boeddhisme dat is de ware en enige weg tot die ervaring”. En hier schuilt het tweede gevaar: dat van exclusiviteit toe te kennen aan de context die de ervaring mogelijk maakt. Want dat is wat de meeste religies ook doen met de ervaring, ze exclusief maken tot wie erbij hoort en zich onvoorwaardelijk bekeert …

Enkele jaren geleden werd ik dan op een zondag door een mysterieuze kracht aangetrokken om te voet naar Scherpenheuvel te gaan. Aangekomen in de Basiliek maakte een vergelijkbaar gevoel van diepe bewogenheid en ontroering zich van mij meester, maar het was meer nog een gevoel van thuiskomen. Sindsdien ga ik bijna elke zondag naar de mis, hier in de Filosofenfontein of elders, ik ervaar vaak een sterke aantrekking en uitnodiging daartoe. En hier zie ik de parallel met het verhaal van de verloren zoon: het is pas na veel omzwervingen en allerlei ervaringen dat de zoon thuiskomt bij zijn vader.

En daarmee is de cirkel stilaan rond. Ik zou nu kunnen denken – en heb het even gedacht ook – dat de geloofsbeleving en het gevoel van thuiskomen nu weer bij de katholieke wortels liggen, of hier in de Filosofenfontein zelfs. En eerlijkgezegd heb ik die ervaring hier geregeld ook, bovendien wordt mijn intellectuele nieuwsgierigheid en honger hier gestild, is er prachtig orgelspel en zang … heel wat zegeningen bij mekaar. Maar ik ervaarde hetzelfde ook toen ik op de grond achteraan in de Moskee zat toen we die bezochten met een delegatie kapelgangers, ik ervaar het nog steeds tijdens Boeddhistische praktijken, Sjabat bij Joodse vrienden, in de basiliek van Ieper, een klein kerkske in Zwitserland of de Sint-Lambertuskerk van Heverlee.

Er is dus voor mij duidelijk iets groters en universeels aanwezig, iets wat religie – of wetenschap – overstijgt en dat een alles verbindend principe is als we de ervaring in zijn puurheid toelaten zonder ze exclusief tot de onze te willen maken: de mens van vlees en bloed wordt geraakt door iets wat hem overstijgt en keert daardoor terug tot zijn grond en oorsprong, zijn ware goddelijke natuur.

Om zó te kunnen geloven of zulke geloofsbeleving te kunnen ervaren, is er een werkzame context nodig die enerzijds zeer persoonlijk en individueel is maar anderzijds ook collectief, historische en cultureel bepaald is. Voor het ontluiken en kunnen ervaren van een grote bewogenheid en ontroering, een zich openstellen voor en geraakt worden door de geest, een gevoel van thuiskomen bij de vader zijn overgeleverde rituelen nodig, een geschikte plaats om samen te komen en ook mannen en vrouwen die ons voorgaan. Dat alles is hier aanwezig en van grote waarde. Amen.


------