04 Augustus 2019: 18e zondag

       Wees rijk naar God toe (Lc. 12, 13-21)

Sabine Van Huffel

Laten we ons bij het begin van deze viering plaatsen onder de hoede van de Vader, de Zoon en de heiligende Geest. Amen. We staan recht en zingen samen:


INTREDELIED  524: “Die er zijn zal”

INLEIDING

Marcel is weg om het feest van Dominicus te vieren. Hij heeft mij opgedragen deze dienst voor te gaan. Ik heb deze opdracht aanvaard. We maken er samen een mooie gebedsdienst van.

Vorige maand was ik op vakantie in de Noord-Griekse stad Thessaloniki: gesticht in 315 v. Chr. door Kassandros die de plaats noemde naar zijn vrouw Thessalonikè, een halfzuster van de beroemde Alexander de Grote en dochter van Philippus II van Macedonië. In deze stad preekte apostel Paulus in 50 n. Chr. Vandaar bezochten we 65 km verder in Vergina  het graf van Philippos II. Hij was 46 jaar toen hij vermoord werd in 336 v. Chr. Hij kreeg een prachtgraf dat pas in 1977 ontdekt werd. De rijkdom aan goud, juwelen, gebruiksvoorwerpen, krijgsuitrusting die hij meekreeg was onvoorstelbaar. Ook zijn 4 paarden en zijn vrouw (1 van de 5 vrouwen die hij bezat, nota bene!) werden mee de dood ingejaagd en met hem begraven: hiermee wilde zijn omgeving en koning Alexander in het bijzonder zijn vader eren door zijn leven in het hiernamaals veilig te stellen. Hij mocht niks tekort komen. We kunnen ons terecht afvragen of al deze praal en machtsvertoon Philippos gelukkiger maakte. Het heeft hem zeker niet geholpen om lang te leven want hij werd vermoord. Ook na zijn dood heeft dit praalgraf, hoe mooi en kostbaar ook, hem geen garantie gegeven op een gelukkig leven in het hiernamaals. Immers, toen het graf in 1977 werd blootgelegd waren alle bezittingen nog intact en onaangeroerd…
Het is van alle tijden en culturen dat mensen bezittingen en rijkdom vergaren om hun leven veilig te stellen … Wie erin slaagt één of zelfs meerdere huizen te kopen en een gedroomde loopbaan of eigen zaak weet uit te bouwen, 2 belangrijke succesfactoren in het leven van vandaag waar we jaren aan timmeren, kan terugblikken op een rijk geslaagd leven naar onze maatschappelijke normen.
Maar zoals we vernemen in het evangelie van vandaag helpt materiёle rijkdom niet om ons leven te verlengen. Zeker als we bedenken dat we morgen kunnen doodvallen krijgt deze menselijke drang naar bezit en macht een ander perspectief. Op zo’n momenten van doodservaring beseffen we hoe kwetsbaar we allemaal zijn (of we nu koning zijn, dan wel professor, ondernemer of gewone man of vrouw uit de straat) en dat we ons leven niet in eigen handen hebben…
Dit ervaarde ik op zijn scherpst toen ons zoontje Adriaan plots onverwacht stierf: hij was net twee jaar. Had zijn leven zin gehad? Niet naar aardse normen want hij had geen materiёle rijkdom vergaard, geen mooie loopbaan noch een gezin kunnen uitbouwen. Doorheen mijn rouwproces leerde ik echter een andere soort rijkdom kennen op een dieper niveau: de rijkdom van zijn leven, hoe kort ook. De schat aan liefde die hij mij gegeven had was voor mij het grootste geschenk, een geschenk dat blijvend is ook over de dood heen. Liefde geven en ontvangen is een rijkdom die we dagelijks mogen ervaren in het hier en nu, in elke ontmoeting en eigenlijk is de belangrijkste zuurstof in elk mensenleven. Op die manier heeft het leven zin en kon ik Adriaan’s leven ervaren als een oneindig waardevol geschenk van godswege dat blijvend is en doorwerkt tot op vandaag… Ik nodig jullie uit het mee te ontdekken in deze viering.

OPENINGSGEBED

Eeuwige God

Wijs ons een weg naar echte vrijheid

Die ons brengt bij het geluk

Naar het voorbeeld van Jezus uw Zoon.

Geef ons daarom de kracht om onbezorgd te zijn om geld en goed,

Om onze status en onze toekomst.

Mogen wij groeien in vertrouwen in U

In elkaar en in het leven dat ons elke dag gegeven wordt,

Zoals Jezus het ons heeft voorgedaan.

En dat wij zo een andere rijkdom ontdekken

Die Gij ons aanbiedt

God in tijd en eeuwigheid.
               (Marcel Braekers, FF archief 11.08.2013)



EERSTE LEZING Lucas 12, 13-21


In die tijd zei iemand uit het volk tegen Jezus: “Meester, zeg aan mijn broer dat hij de erfenis met mij deelt. “ Maar Jezus antwoordde hem: “Man, wie heeft Mij over u tot rechter of verdeler aangesteld?” En hij sprak tot hem: “Pas op en wacht u voor alle hebzucht! Want geen enkel bezit, – al is dit nog zo overvloedig – kan uw leven veilig stellen.” Hij vertelde hun de volgende gelijkenis:
“Het land van een rijk man had een grote oogst opgeleverd. Daarom overlegde deze bij zichzelf: Wat moet ik doen? Ik heb geen ruimte om mijn oogst te bergen. En hij zei: Dit ga ik doen: ik breek mijn schuren af en bouw grotere: daarin zal ik dan heel mijn rijkdom aan koren bergen. Dan zal ik tot mijzelf zeggen: Man, je hebt een grote rijkdom liggen, voor lange jaren; rust nu uit, eet en drink en geniet ervan! Maar God sprak tot hem: Dwaas! Nog deze nacht komt men je leven van je opeisen; en al die voorzieningen die je getroffen hebt, voor wie zijn die dan? Zo gaat het met iemand die schatten vergaart voor zichzelf, maar niet rijk is bij God.

LIED 561: “Wees niet bezorgd voor uw leven”

BEZINNING

In dit evangelie horen we een courant verhaal van een erfeniskwestie, een gevoelig thema in veel families dat aanleiding geeft tot heel wat vetes tot op vandaag.  Laten we eerst even de context schetsen in Jezus’tijd. Volgens het Joodse recht erfden enkel de zonen waarbij de oudste zoon het dubbele ontving van de andere broers vanwege de grotere verantwoordelijkheden die van hem verwacht werden. Hij moest namelijk de vrouw(en) van zijn overleden vader alsook zijn ongetrouwde zussen onderhouden. Bij betwisting wendde men zich eerst tot de rabbijn. En zo gebeurt het hier in dit verhaal. De jongeman die naar Jezus toekomt ziet Hem als een rabbijn en hoopt dat Hij hem zal helpen om het geschil op te lossen met zijn oudste broer die het hele bezit voor zichzelf opeiste en zich aldus niet hield aan de gebruikelijke erfrechtprocedure.
Maar Jezus wil geen recht spreken of uitleggen hoe de verdeling precies moet gebeuren. Hij wil integendeel de mentaliteit en het gedachtenpatroon van deze jongeman en de omstaanders radicaal doorbreken en hij doet dit op zijn gebruikelijke manier, namelijk via een parabel.

Met deze parabel wil Jezus duidelijk waarschuwen tegen hebzucht. Die rijke man is geen booswicht of een zondaar maar wel hebzuchtig. Hij denkt enkel aan zichzelf, zit gevangen in zijn eigen ik-complex zonder te denken aan de ander. Op het eerste zicht handelt hij niet dwaas wanneer hij een voorraad aanlegt om zijn toekomst veilig te stellen. Dit gebeurt bij ons ook vandaag. Je zou het kunnen vergelijken met:
•    het opbouwen van ons (aanvullend) pensioen om ons comfort veilig te stellen voor
     onze oude dag;
•    of het afsluiten van allerlei verzekeringen (hospitaal-, reis-, diefstal-,
     ziekteverzekering) om onze eigen risico’s in te dekken,
•   of de klassieke situatie van het succesvol uitbreiden van de eigen zaak door te
    herinvesteren met het oog op grotere winsten.

Op die manier heeft de rijke man, net als wij, enkel oog voor eigen toekomst en niet de toekomst van anderen. Hij denkt er bijvoorbeeld niet aan om  te delen: met name zijn overvloed of een deel ervan weg te schenken, bijvoorbeeld om armere boeren te ondersteunen bij hun voeding. Boeren moesten namelijk zelf in hun eigen onderhoud voorzien. Mede door de hoge belastingsdruk  leefden zij onder voortdurende bedreiging van hongersnood en grondonteigening. In deze omstandigheden waren landeigenaars die hun overschotten opsloegen in plaats van ze te delen niet echt geliefd, net als de tollenaars.

We zien echter vandaag de dag hoopvolle voorbeelden van bezit delen met de ander.
Zo las ik onlangs in een huwelijksaankondiging dat het jonge koppel de helft van de giften zou wegschenken aan het Kinderarmoedefonds. Allerlei vormen van autodeling, cohousing, tweedehandszaken,… zijn hoopvolle initiatieven  in opmars, alsook blijvende aandacht voor het wegwerken van sociale ongelijkheid, via herverdelingsmechanismen zoals de sociale zekerheid, wettelijke bestaansminima, enz.
Het kan ook ruimer zijn dan enkel financieel, bijvoorbeeld: kennis en expertise delen via open science ten goede van de hele maatschappij in plaats van het te vermarkten met winst voor enkelen, of gewoonweg levenservaringen delen met zoekende mensen.

Maar Jezus gaat nog een stap verder in zijn uitval naar de landeigenaar: “Dwaas! Nog deze nacht komt men je leven van je opeisen; en al die voorzieningen die je getroffen hebt, voor wie zijn die dan?” Hij kan zijn rijkdom niet meenemen in zijn graf (en indien wel, dan wijst het verhaal van koning Philippos uit mijn inleiding duidelijk op de zinloosheid hiervan) en toch leeft die landeigenaar in de verwachting dat  dit wel kon.

En Jezus besluit: “Zo gaat het met iemand die schatten vergaart voor zichzelf, maar niet rijk is bij God.”  Jezus vraagt ons niet hebzuchtig te zijn maar schatten te vergaren in de hemel. Wat bedoelt hij hiermee? Wat is de echte waarde en rijkdom in mijn leven?  Op welke manieren ben ik 'rijk naar God toe'?

Het doet me denken aan de voornaamste boodschap die paus Franciscus meegaf aan 5 Vlaamse jongeren tijdens hun bezoek een paar jaar geleden: ``Zoek je schat’’ waarbij hij refereerde naar de woorden van Lucas 12, vs. 34: ``Waar je schat is, daar zal ook je hart zijn’’. Met andere woorden: als je leven op liefde als fundament gebouwd is, op liefde ontvangen en geven aan de mens van je eerstvolgende ontmoeting, zal je hierin echte levensvreugde ontdekken, echte rijkdom, je schat op aarde.

Deze fundamentele boodschap sluit nauw aan bij mijn ervaring na de dood van ons zoontje Adriaan zoals ik eerder beschreef in de inleiding van deze viering. In die zin moeten we ook Jezus’ woorden verstaan ``wees rijk naar God toe’’ wat Lucas verderop in de tekst in vers 31 meer toelicht `` Wees dus in de eerste plaats bezig met het Koninkrijk van God, dan zorgt Hij wel dat je die andere dingen ook krijgt”. Dit koninkrijk Gods zie ik als Gods netwerk van Liefde, de zichtbare realiteit van de verrezen Levende Jezus die onder ons leeft , een netwerk van eeuwigheidswaarde waarin alle mensen verbonden zijn, ook over de dood heen.

Richt je aandacht eerst op die verbinding tussen mensen in elke omgeving en dan zal de rest die nodig is (de aardse dingen)  hier automatisch uit voortvloeien. Enkele concrete voorbeelden uit het leven van vandaag om het te verduidelijken:
•    In de zorg voor zieken, ouderen, familie, kwetsbaren: omring hen eerst met liefde,
    zorg voor een goeie band, en dan zullen de nodige zorgen en materiёle noden 
    spontaan gelenigd worden.
•   In een werkomgeving: zorg eerst voor een sociaal weefsel en een fijne
    vriendschappelijke sfeer, dan zullen de verwachte taken (deliverables, KPI) spontaner
    en prettiger ingevuld worden omdat ze voortbouwen op een solied netwerk.
•    Hier op Filosofenfontein:  prioritaire aandacht voor een hechte kapelgemeenschap.

Op die manier stichten we mini-koninkrijken Gods waarin we onze schatten spontaan gaan delen. En ik denk hier niet enkel aan financiёle bijdragen maar aan ieders rijkdom aan ervaringen (bv. spirituele), levenswijsheid, talenten (kook-, schrijf-, muziekvaardigheden, enz.). Als we dit allemaal delen met elkaar, wordt Filosofenfontein rijk, heel rijk, en maken we ``Filosofenfontein morgen’’ tot een paradijs op aarde!

LIED 547: “Het rijk van God”

BEZINNINGSMUZIEK (offerande met aanbrengen van de kaarsjes)
Mag ik wie dat wil uitnodigen om een kaarsje naar voor te brengen voor een bijzondere
intentie, persoonlijk of voor de gemeenschap?
Aanbrengen van mandje, brood en kaarsjes



GROOT DANKGEBED
Wij danken U, barmhartige God,
omdat Gij een God van mensen zijt,
dat Gij onze God genoemd wil worden,
dat Gij ons kent bij onze namen,
en dat Gij de wereld in uw handen houdt.
Gij, groter dan ons hart ….

LIED 553 Groter dan ons hart

ONZE VADER

Laten wij zoals elke zondag samenkomen rond het altaar en samen het Onze Vader zingen. Verbonden door ons geloof, gedragen door Gods barmhartigheid, gesterkt door Christus’ vrede, heffen we onze handen ten hemel en zingen samen het gebed dat Jezus zelf aan zijn leerlingen heeft  gegeven.

VREDESWENS
Wensen wij elkaar vrede toe.
En laten wij dat doen
in verbondenheid met alle mensen
veraf en dichtbij
opdat Gods droom
over vrede op aarde
werkelijkheid mag worden.
(Vredeswens wordt gedeeld)

COMMUNIE
Jezus,
Dank dat gij ons samenbracht rond Uw woord,
Rond het breken van het brood,
In bidden en zingen.
Zo verdiepen we onze verbondenheid met U.
Gij gaat ons voor in liefdevolle eenheid met de Vader,
Met Maria, met alle engelen en heiligen.
Dank u dat Gij altijd bij ons zijt.
Dank dat Gij er zijt als we uw hulp vragen.
Wij openen ons hart voor u en laten het volstromen met liefde,
In geven en ontvangen
In lief en leed.
Dank dat gij ons laat opengaan in liefde en wijsheid,
In vergevensgezindheid en geduld.
Zalig zijn wij nu wij genodigd worden aan uw maaltijd.


COMMUNIELIED 527: “Leer van de Liefde.”

COMMUNIEBEZINNING en SLOTGEBED

Als je met liefde werkt (Uit Kahlil Gibran: een boekje over wijsheid, Altamira 2019)

Ze hebben je ook gezegd dat
het leven duister is,
en in je bezorgdheid
spreek je degenen
die bezorgd zijn na.

En ik zeg je
dat het leven inderdaad duister is,
tenzij er een impuls is.
En elke impuls is blind,
tenzij er inzicht is.
En alle inzicht is loos,
tenzij er werk is.
En all werk is leeg,
tenzij er liefde is.

Als je met liefde werkt
verbind je je met jezelf
en met elkaar
en met God.


ZENDING EN ZEGEN
En laat ons deze viering besluiten met elkaar te zegenen. Wij zingen samen …

LIED 197  “Moge de zegen van God op je rusten”

Heel erg bedankt om samen te vieren; de mis is nu afgelopen, Godzijdank!
Nog een hele mooie zondag voor ieder van jullie.
                                                                                                             Sabine Van Huffel