04 Augustus 2019: 18e zondag
Wees rijk
naar God toe (Lc. 12, 13-21)
Sabine
Van Huffel
Laten we ons bij het begin van deze viering
plaatsen onder de hoede van de Vader, de Zoon en
de heiligende Geest. Amen. We staan recht en
zingen samen:
INTREDELIED
524: “Die er zijn zal”
INLEIDING
Marcel is weg om het feest van Dominicus te
vieren. Hij heeft mij opgedragen deze dienst
voor te gaan. Ik heb deze opdracht aanvaard. We
maken er samen een mooie gebedsdienst van.
Vorige maand was ik op vakantie in de
Noord-Griekse stad Thessaloniki: gesticht in 315
v. Chr. door Kassandros die de plaats noemde
naar zijn vrouw Thessalonikè, een halfzuster van
de beroemde Alexander de Grote en dochter van
Philippus II van Macedonië. In deze stad preekte
apostel Paulus in 50 n. Chr. Vandaar bezochten
we 65 km verder in Vergina het graf van
Philippos II. Hij was 46 jaar toen hij vermoord
werd in 336 v. Chr. Hij kreeg een prachtgraf dat
pas in 1977 ontdekt werd. De rijkdom aan goud,
juwelen, gebruiksvoorwerpen, krijgsuitrusting
die hij meekreeg was onvoorstelbaar. Ook zijn 4
paarden en zijn vrouw (1 van de 5 vrouwen die
hij bezat, nota bene!) werden mee de dood
ingejaagd en met hem begraven: hiermee wilde
zijn omgeving en koning Alexander in het
bijzonder zijn vader eren door zijn leven in het
hiernamaals veilig te stellen. Hij mocht niks
tekort komen. We kunnen ons terecht afvragen of
al deze praal en machtsvertoon Philippos
gelukkiger maakte. Het heeft hem zeker niet
geholpen om lang te leven want hij werd
vermoord. Ook na zijn dood heeft dit praalgraf,
hoe mooi en kostbaar ook, hem geen garantie
gegeven op een gelukkig leven in het
hiernamaals. Immers, toen het graf in 1977 werd
blootgelegd waren alle bezittingen nog intact en
onaangeroerd…
Het is van alle tijden en culturen dat mensen
bezittingen en rijkdom vergaren om hun leven
veilig te stellen … Wie erin slaagt één of zelfs
meerdere huizen te kopen en een gedroomde
loopbaan of eigen zaak weet uit te bouwen, 2
belangrijke succesfactoren in het leven van
vandaag waar we jaren aan timmeren, kan
terugblikken op een rijk geslaagd leven naar
onze maatschappelijke normen.
Maar zoals we vernemen in het evangelie van
vandaag helpt materiёle rijkdom niet om ons
leven te verlengen. Zeker als we bedenken dat we
morgen kunnen doodvallen krijgt deze menselijke
drang naar bezit en macht een ander perspectief.
Op zo’n momenten van doodservaring beseffen we
hoe kwetsbaar we allemaal zijn (of we nu koning
zijn, dan wel professor, ondernemer of gewone
man of vrouw uit de straat) en dat we ons leven
niet in eigen handen hebben…
Dit ervaarde ik op zijn scherpst toen ons
zoontje Adriaan plots onverwacht stierf: hij was
net twee jaar. Had zijn leven zin gehad? Niet
naar aardse normen want hij had geen materiёle
rijkdom vergaard, geen mooie loopbaan noch een
gezin kunnen uitbouwen. Doorheen mijn rouwproces
leerde ik echter een andere soort rijkdom kennen
op een dieper niveau: de rijkdom van zijn leven,
hoe kort ook. De schat aan liefde die hij mij
gegeven had was voor mij het grootste geschenk,
een geschenk dat blijvend is ook over de dood
heen. Liefde geven en ontvangen is een rijkdom
die we dagelijks mogen ervaren in het hier en
nu, in elke ontmoeting en eigenlijk is de
belangrijkste zuurstof in elk mensenleven. Op
die manier heeft het leven zin en kon ik
Adriaan’s leven ervaren als een oneindig
waardevol geschenk van godswege dat blijvend is
en doorwerkt tot op vandaag… Ik nodig jullie uit
het mee te ontdekken in deze viering.
OPENINGSGEBED
Eeuwige God
Wijs ons een weg naar echte vrijheid
Die ons brengt bij het geluk
Naar het voorbeeld van Jezus uw Zoon.
Geef ons daarom de kracht om onbezorgd te zijn
om geld en goed,
Om onze status en onze toekomst.
Mogen wij groeien in vertrouwen in U
In elkaar en in het leven dat ons elke dag
gegeven wordt,
Zoals Jezus het ons heeft voorgedaan.
En dat wij zo een andere rijkdom ontdekken
Die Gij ons aanbiedt
God in tijd en eeuwigheid.
(Marcel Braekers,
FF archief 11.08.2013)
EERSTE LEZING
Lucas 12, 13-21
In die tijd zei
iemand uit het volk tegen Jezus: “Meester, zeg
aan mijn broer dat hij de erfenis met mij
deelt. “ Maar Jezus antwoordde hem: “Man, wie
heeft Mij over u tot rechter of verdeler
aangesteld?” En hij sprak tot hem: “Pas op en
wacht u voor alle hebzucht! Want geen enkel
bezit, – al is dit nog zo overvloedig – kan uw
leven veilig stellen.” Hij vertelde hun de
volgende gelijkenis:
“Het
land van een rijk man had een grote oogst
opgeleverd. Daarom overlegde deze bij
zichzelf: Wat moet ik doen? Ik heb geen ruimte
om mijn oogst te bergen. En hij zei: Dit ga ik
doen: ik breek mijn schuren af en bouw
grotere: daarin zal ik dan heel mijn rijkdom
aan koren bergen. Dan zal ik tot mijzelf
zeggen: Man, je hebt een grote rijkdom liggen,
voor lange jaren; rust nu uit, eet en drink en
geniet ervan! Maar God sprak tot hem: Dwaas!
Nog deze nacht komt men je leven van je
opeisen; en al die voorzieningen die je
getroffen hebt, voor wie zijn die dan? Zo gaat
het met iemand die schatten vergaart voor
zichzelf, maar niet rijk is bij God.
LIED 561: “Wees
niet bezorgd voor uw leven”
BEZINNING
In dit evangelie horen we een courant
verhaal van een erfeniskwestie, een gevoelig
thema in veel families dat aanleiding geeft tot
heel wat vetes tot op vandaag. Laten we
eerst even de context schetsen in Jezus’tijd.
Volgens het Joodse recht erfden enkel de zonen
waarbij de oudste zoon het dubbele ontving van
de andere broers vanwege de grotere
verantwoordelijkheden die van hem verwacht
werden. Hij moest namelijk de vrouw(en) van zijn
overleden vader alsook zijn ongetrouwde zussen
onderhouden. Bij betwisting wendde men zich
eerst tot de rabbijn. En zo gebeurt het hier in
dit verhaal. De jongeman die naar Jezus toekomt
ziet Hem als een rabbijn en hoopt dat Hij hem
zal helpen om het geschil op te lossen met zijn
oudste broer die het hele bezit voor zichzelf
opeiste en zich aldus niet hield aan de
gebruikelijke erfrechtprocedure.
Maar Jezus wil geen recht spreken of uitleggen
hoe de verdeling precies moet gebeuren. Hij wil
integendeel de mentaliteit en het
gedachtenpatroon van deze jongeman en de
omstaanders radicaal doorbreken en hij doet dit
op zijn gebruikelijke manier, namelijk via een
parabel.
Met deze parabel wil Jezus duidelijk waarschuwen
tegen hebzucht. Die rijke man is geen booswicht
of een zondaar maar wel hebzuchtig. Hij denkt
enkel aan zichzelf, zit gevangen in zijn eigen
ik-complex zonder te denken aan de ander. Op het
eerste zicht handelt hij niet dwaas wanneer hij
een voorraad aanlegt om zijn toekomst veilig te
stellen. Dit gebeurt bij ons ook vandaag. Je zou
het kunnen vergelijken met:
• het opbouwen van ons
(aanvullend) pensioen om ons comfort veilig te
stellen voor
onze oude dag;
• of het afsluiten van
allerlei verzekeringen (hospitaal-, reis-,
diefstal-,
ziekteverzekering) om
onze eigen risico’s in te dekken,
• of de klassieke situatie van het
succesvol uitbreiden van de eigen zaak door te
herinvesteren met het oog op
grotere winsten.
Op die manier heeft de rijke man, net als
wij, enkel oog voor eigen toekomst en
niet de toekomst van anderen. Hij denkt er
bijvoorbeeld niet aan om te delen: met
name zijn overvloed of een deel ervan weg te
schenken, bijvoorbeeld om armere boeren te
ondersteunen bij hun voeding. Boeren moesten
namelijk zelf in hun eigen onderhoud voorzien.
Mede door de hoge belastingsdruk leefden
zij onder voortdurende bedreiging van
hongersnood en grondonteigening. In deze
omstandigheden waren landeigenaars die hun
overschotten opsloegen in plaats van ze te delen
niet echt geliefd, net als de tollenaars.
We zien echter vandaag de dag hoopvolle
voorbeelden van bezit delen met de
ander.
Zo las ik onlangs in een huwelijksaankondiging
dat het jonge koppel de helft van de giften zou
wegschenken aan het Kinderarmoedefonds. Allerlei
vormen van autodeling, cohousing,
tweedehandszaken,… zijn hoopvolle
initiatieven in opmars, alsook blijvende
aandacht voor het wegwerken van sociale
ongelijkheid, via herverdelingsmechanismen zoals
de sociale zekerheid, wettelijke bestaansminima,
enz.
Het kan ook ruimer zijn dan enkel financieel,
bijvoorbeeld: kennis en expertise delen via open
science ten goede van de hele maatschappij in
plaats van het te vermarkten met winst voor
enkelen, of gewoonweg levenservaringen delen met
zoekende mensen.
Maar Jezus gaat nog een stap verder in zijn
uitval naar de landeigenaar: “Dwaas! Nog deze
nacht komt men je leven van je opeisen; en al
die voorzieningen die je getroffen hebt, voor
wie zijn die dan?” Hij kan zijn rijkdom
niet meenemen in zijn graf (en indien wel, dan
wijst het verhaal van koning Philippos uit mijn
inleiding duidelijk op de zinloosheid hiervan)
en toch leeft die landeigenaar in de verwachting
dat dit wel kon.
En Jezus besluit: “Zo gaat het met iemand die schatten
vergaart voor zichzelf, maar niet rijk is bij
God.” Jezus vraagt ons niet
hebzuchtig te zijn maar schatten te
vergaren in de hemel. Wat bedoelt hij
hiermee? Wat is de echte waarde en rijkdom in mijn
leven? Op welke manieren ben ik 'rijk naar God toe'?
Het doet me denken aan de voornaamste boodschap
die paus Franciscus meegaf aan 5 Vlaamse
jongeren tijdens hun bezoek een paar jaar
geleden: ``Zoek
je schat’’ waarbij hij refereerde naar
de woorden van Lucas 12, vs. 34: ``Waar je schat is,
daar zal ook je hart zijn’’. Met andere
woorden: als je leven op liefde als fundament
gebouwd is, op
liefde ontvangen en geven aan de mens van je
eerstvolgende ontmoeting, zal je
hierin echte levensvreugde ontdekken, echte
rijkdom, je schat op aarde.
Deze fundamentele boodschap sluit nauw aan bij
mijn ervaring na de dood van ons zoontje Adriaan
zoals ik eerder beschreef in de inleiding van
deze viering. In die zin moeten we ook Jezus’
woorden verstaan ``wees rijk naar God toe’’ wat
Lucas verderop in de tekst in vers 31 meer
toelicht `` Wees
dus in de eerste plaats bezig met het
Koninkrijk van God, dan zorgt Hij wel dat je
die andere dingen ook krijgt”. Dit
koninkrijk Gods zie ik als Gods netwerk van
Liefde, de zichtbare realiteit van de
verrezen Levende Jezus die onder ons leeft , een
netwerk van eeuwigheidswaarde waarin alle mensen
verbonden zijn, ook over de dood heen.
Richt je aandacht
eerst op die verbinding tussen mensen in elke
omgeving en dan zal de rest die nodig
is (de aardse dingen) hier automatisch uit
voortvloeien. Enkele concrete voorbeelden uit
het leven van vandaag om het te verduidelijken:
• In de zorg voor zieken,
ouderen, familie, kwetsbaren: omring hen eerst
met liefde,
zorg voor een goeie band, en
dan zullen de nodige zorgen en materiёle
noden
spontaan gelenigd worden.
• In een werkomgeving: zorg eerst
voor een sociaal weefsel en een fijne
vriendschappelijke sfeer, dan
zullen de verwachte taken (deliverables, KPI)
spontaner
en prettiger ingevuld worden
omdat ze voortbouwen op een solied netwerk.
• Hier op
Filosofenfontein: prioritaire aandacht
voor een hechte kapelgemeenschap.
Op
die manier stichten we mini-koninkrijken
Gods waarin we onze schatten spontaan
gaan delen. En ik denk hier niet enkel
aan financiёle bijdragen maar aan ieders rijkdom
aan ervaringen (bv. spirituele), levenswijsheid,
talenten (kook-, schrijf-, muziekvaardigheden,
enz.). Als we dit allemaal delen met elkaar,
wordt Filosofenfontein rijk, heel rijk, en maken
we ``Filosofenfontein morgen’’ tot een paradijs
op aarde!
LIED 547: “Het
rijk van God”
BEZINNINGSMUZIEK
(offerande met aanbrengen van de kaarsjes)
Mag ik wie dat wil uitnodigen om een kaarsje
naar voor te brengen voor een bijzondere
intentie, persoonlijk of voor de gemeenschap?
Aanbrengen van
mandje, brood en kaarsjes
GROOT DANKGEBED
Wij danken U, barmhartige God,
omdat Gij een God van mensen zijt,
dat Gij onze God genoemd wil worden,
dat Gij ons kent bij onze namen,
en dat Gij de wereld in uw handen houdt.
Gij, groter dan ons hart ….
LIED 553 Groter
dan ons hart
ONZE VADER
Laten wij zoals elke zondag samenkomen
rond het altaar en samen het Onze Vader zingen.
Verbonden door ons geloof, gedragen door Gods
barmhartigheid, gesterkt door Christus’ vrede,
heffen we onze handen ten hemel en zingen samen
het gebed dat Jezus zelf aan zijn leerlingen
heeft gegeven.
VREDESWENS
Wensen wij elkaar vrede toe.
En laten wij dat doen
in verbondenheid met alle mensen
veraf en dichtbij
opdat Gods droom
over vrede op aarde
werkelijkheid mag worden.
(Vredeswens
wordt gedeeld)
COMMUNIE
Jezus,
Dank dat gij ons samenbracht rond Uw woord,
Rond het breken van het brood,
In bidden en zingen.
Zo verdiepen we onze verbondenheid met U.
Gij gaat ons voor in liefdevolle eenheid met de
Vader,
Met Maria, met alle engelen en heiligen.
Dank u dat Gij altijd bij ons zijt.
Dank dat Gij er zijt als we uw hulp vragen.
Wij openen ons hart voor u en laten het
volstromen met liefde,
In geven en ontvangen
In lief en leed.
Dank dat gij ons laat opengaan in liefde en
wijsheid,
In vergevensgezindheid en geduld.
Zalig zijn wij nu wij genodigd worden aan uw
maaltijd.
COMMUNIELIED
527: “Leer van de Liefde.”
COMMUNIEBEZINNING
en SLOTGEBED
Als je met
liefde werkt (Uit Kahlil Gibran: een boekje over
wijsheid, Altamira 2019)
Ze hebben je ook gezegd dat
het leven duister is,
en in je bezorgdheid
spreek je degenen
die bezorgd zijn na.
En ik zeg je
dat het leven inderdaad duister is,
tenzij er een impuls is.
En elke impuls is blind,
tenzij er inzicht is.
En alle inzicht is loos,
tenzij er werk is.
En all werk is leeg,
tenzij er liefde is.
Als je met liefde werkt
verbind je je met jezelf
en met elkaar
en met God.
ZENDING EN
ZEGEN
En laat ons deze viering besluiten met elkaar te
zegenen. Wij zingen samen …
LIED 197
“Moge de zegen van God op je rusten”
Heel erg bedankt om samen te vieren; de mis is
nu afgelopen, Godzijdank!
Nog een hele mooie zondag voor ieder van jullie.
Sabine Van Huffel
|