07 juni 2020: Feest van de Heilige
Drievuldigheid
Thuiskomen in de
bubbel van de Drie-Eenheid (Jo. 3, 16-18)
Frank
Cuypers
Op het feest van de Drie-Ene God kunnen we deze
bezinning beginnen met een kruisteken dat we wat
bijzonder reliëf geven.
Gebed:
+
In de naam van de Vader,
die ons het leven geeft,
die antwoordt op onze vragen en ons vrij laat.
In de naam van de Zoon,
die in de wereld komt,
het mensenleven deelt,
onze broeder wil zijn,
en ons voorgaat.
In de naam van de Geest,
die onze harten verwarmt,
ons denken verlicht,
richting geeft aan ons handelen,
en ons krachtig maakt.
Amen.
Bezinning:
Qui
est Dieu? Het was de openingsvraag van een
monnik van de abdij van Orval in een homilie
ongeveer 30 jaar geleden. Merkwaardig dat deze
zin bij mij is blijven hangen. Misschien
omdat zijn openingsvraag mij toen nogal
verwonderde: een Cisterciënzer monnik op rijpere
leeftijd die zich na al die jaren nog afvraagt
wie God is …
Ik moest hieraan terugdenken bij de
voorbereiding van de bezinning voor deze zondag.
Vandaag, op het feest van de Heilige
Drie-Eenheid staat God zelf centraal.
Drie-Eenheid is geen begrip uit de Heilige
Schrift. Het woord 'Drie-Eenheid' komt niet voor
in de Bijbel. Jezus heeft ook die naam voor God
nooit gebruikt. Hij noemde God bij voorkeur
'Abba', lieve vader. Hij sprak wel over de
Geest, die Hij zou zenden als helper en
trooster. En Jezus zelf werd door de leerlingen
'Zoon van God' genoemd. Er is dus in de
evangelies wel sprake van God als Vader, Zoon,
en Geest. De vroegste formulering in het Nieuwe
Testament die een aanwijzing bevat voor het
concept van de Drie-Eenheid is die van Paulus:
"De genade van de Heer Jezus Christus, de liefde
van God en de eenheid met de heilige Geest zij
met u allen" (2 Korintiërs 13, 11- 13). Niet
toevallig is dit één van de lezingen van deze
zondag.
De leer van de goddelijke Drie-Eenheid werd in
451 tot dogma verheven op het concilie van
Chalcedon. Het dogma luidt dat God bestaat uit
God de Vader, God de Zoon en God de Heilige
Geest en dat deze drie Personen weliswaar te
onderscheiden zijn maar niet te scheiden: God is
Eén. Het gaat dus om drie niet te scheiden
zijnswijzen van eenzelfde Goddelijk handelen.
Dat lijkt een mooi staaltje theologische
spitstechnologie waarin men God heeft opgesloten
in een fraaie definitie. Een bekend
aanschouwelijk voorbeeld van Drie-Eenheid is het
beeld van de 3 lucifers: je neemt drie lucifers
samen en steekt ze aan. Er is maar één vlam en
er zijn drie lucifers.
Maar hoe moeten we hiermee verder? Woorden
schieten te kort om dit te duiden. Geen preek in
een viering is duidelijk genoeg om dit mysterie
te doorgronden. Laat staan een bezinning op een
website. Het zal altijd een geloofsmysterie
blijven dat we niet kunnen begrijpen. Maar van
dit soort mysteries leven we wel, ze zijn de zin
van ons christelijk geloven. In een klassieke
viering zouden we ons doorheen de teksten,
gebeden, liederen, gebaren en de hele liturgie
door dit mysterie laten raken. Hoe kunnen we ons
in deze bijzondere tijden, in een isolement van
bubbels waarvan de grootte en voorwaarden in
complexe regels wordt vastgelegd, door het
mysterie van de Drie-Eenheid laten raken en er
kracht uit putten ?
Ik vind persoonlijk heel veel betekenis en
kracht in het kruisteken. Het kruisteken is een
uniek gebaar dat past bij vele momenten doorheen
de dag: bij het ontwaken, bij de maaltijd, bij
elk werk van aangelegenheid, bij het
slapengaan... Telkens we een kruisteken maken
plaatsen wij ons in de aanwezigheid van God,
komen we op één of andere manier bij Hem thuis.
De eerste beweging van het kruisteken is omhoog:
we komen thuis bij Hem die ons te boven gaat in
een liefde die ons enorm overstijgt, bij Hem die
we Vader noemen. In de tweede beweging,
naar omlaag, gaat het om diezelfde goddelijke
kracht in de figuur van Jezus, een mens zoals
wij waarin God zich laat kennen. Hij wordt één
der onzen, Hij raakt de aarde aan en zelfs onze
miserie. En in de derde beweging, naar het hart,
schuilt diezelfde goddelijke energie, diezelfde
goddelijke adem die elke mens gegeven wordt in
de Geest. Hij komt in ons wonen.
Telkens wij dit gebaar zorgvuldig en bewust
maken gebeurt het mysterie aan ons, plaatsen wij
ons in Zijn aanwezigheid en komen wij thuis bij
Hem.
Kunnen we door op deze manier bij de Drie-Ene
God thuis te komen kracht vinden wanneer we in
deze tijden door strikte reglementen
in isolement moeten blijven? Geïsoleerd van
nabije familie. Geïsoleerd van vrienden en
collega’s. Geïsoleerd en afgesneden van de
kapelgemeenschap.
En nog ter overweging: we breken er ons hoofd
over hoe we, op welke manier dan ook, terug
zouden kunnen gaan naar onze
gemeenschapsbeleving zoals vroeger. Dat is ook
heel belangrijk: we moeten volop zoeken naar
haalbare afspraken en alternatieven. Voor de
handliggend of creatief. Maar laten wij ons niet
ongerust maken: onze kerk- en
gemeenschapsbeleving vanuit de eucharistie zal
nooit beperkt blijven tot wat wij er plaatselijk
organisatorisch van maken. Wij zijn
verantwoordelijk voor de lokale
mise-en-scène. Maar laten wij nooit vergeten en
vooral dankbaar vertrouwen dat eucharistie niet
door ons ontstaat, maar vanuit de Drie-Ene god
die de wortel en voedingsbodem is van elke
eucharistische gemeenschap.
Die Drie-Ene God, boven ons, naast ons, en in
ons, die ons zegent: 'de Vader, de Zoon en de
heilige Geest'.
Slotgebed:
Sterk ons geloof in u God, die het begin zijt
van ons leven en het einde.
Die ons het vertrouwen geeft dat we onze weg wel
vinden,
die ons draagt over elke afgrond,
doe ons geloven dat na de dood weer leven komt,
zo waar als zonnebloemen opgroeien uit hun
pitjes.
Sterk ons geloof in u, Jezus Christus, die ons
leerde wat leven is:
recht doen opdat vrede onder ons kan wonen,
opkomen voor wie het minder hebben,
doen wat moet gedaan,
aankijken wie door niemand aangekeken worden,
zo waar als het licht van de zon elke nieuwe
morgen.
Sterk ons geloof in u, heilige Geest, Gods
levensadem
die ons aanvuurt tot liefde voor wat het leven
de moeite waard maakt:
vriendschap, zachtmoedigheid, humor, troost,
enthousiasme,
barmhartigheid, wijsheid en een groot hart.
Die ons optilt en neerzet op Gods weg van
waarheid en leven,
zo waar als de wind zaad zaait voor een toekomst
vol belofte.
|