01 augustus 2021: 18e zondag door het jaar (2021)

Brood des levens (Jo. 6, 24-35)

Sabine Van Huffel


BEGROETING

INTREDELIED 546  “Zomaar een dak boven wat hoofden”

INLEIDING

“Tafel van Eén, brood om te weten dat wij elkaar gegeven zijn”, zongen we daarnet uit volle borst. We zijn hier weer samengekomen rond de Tafel van de Heer, onder Gods dak, rond die Ene figuur, Jezus Christus, die ons allen fascineert en geraakt heeft zodat wij vanuit die verwondering konden groeien in geloof, zo hoorden wij het uit Marcel’s mond  op 3 juli ’’Geen wonder zonder verwondering’’. Het wonder van de broodvermenigvuldiging werd vorige week prachtig ingeleid door Jacques Perquy waarbij de nadruk lag op de verbondenheid ’’Brood voor het hele volk’’. Vandaag gaan we een stap verder en staan we stil bij de betekenis van Jezus als brood, levend brood, als “brood om te weten dat wij elkaar gegeven zijn” zoals we daarnet zongen.

Wat is nu dat brood dat we zo nodig hebben? Als we luisteren naar de advertenties die ons dagelijks bereiken via radio, TV, mail, etc., dan beweren zij ons de juiste antwoorden te kunnen geven. Ze laten ons precies uitschemeren welke behoeften we hebben en hoe we die kunnen invullen, liefst nu, aangeboden als een uitzonderlijke opportuniteit. Hoe dikwijs laten wij ons niet verleiden door reclame, koopjes, kortingsbonnen of uitzonderlijke solden? 2 voor de prijs van 1. Gratis geschenk bij aankoop van een product, Op het moment zelf denken we een goeie zaak gedaan te hebben maar even later komt de ontnuchtering dat we het goedje misschien niet echt nodig hebben  of er toch teveel voor betaald hebben. Met andere woorden, het vervult ons niet, is niet vitaal voor ons, is geen brood des levens. 

Een heel ander geluid horen we in het verhaal van de hongerstakers in de Begijnhofkerk, en op de VUB en ULB campus te Brussel. Sinds 23 mei aten ze niets meer. Ze weigerden zelfs het brood te eten dat wij zo nodig achten elke dag om te overleven. De kern van de zaak  hier is dat mensen in hun hopeloosheid zelfs het dierbaarste wat ze hebben - hun eigen leven - in de weegschaal leggen in een poging hier een toekomst te kunnen opbouwen.   Welk brood des levens jagen deze mensen zonder stem na?

Wel, net hierover gaat de lezing van vandaag: we maken kennis met het levende brood zoals Jezus dit echt bedoelde , zoals hij voor ons is en zoals wij voor onze medemens dienen te zijn. Laten we het ontdekken in deze viering.

OPENINGSGEBED ( s.j. Frans Cromphout)

Heer Jezus Christus,
Gij hebt u gegeven voor ons
in het teken van het brood,
opdat wij ons toewijden aan elkaar
met ons kleine bezit,
met onze tijd en ons werk
en met goede woorden.
Leer ons dat het weldoend is
anderen wel te doen.
Blijf bij ons
en ons hart zal verheugd zijn,
levende Heer in ons midden.

LIED  317 “Die mee gaat met mensen”   (K. Gelaude-A. Malfliet)


EERSTE LEZING Johannes 6, 24-35

In die tijd, toen de mensen bemerkten dat noch Jezus noch zijn leerlingen daar waren, gingen zij in de boten en voeren in de richting van Kafarnaüm op zoek naar Jezus. Zij vonden Hem aan de overkant van het meer en zeiden: “Rabbi, wanneer zijt Gij hier gekomen?” Jezus nam het woord en zeide: “Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: Niet omdat gij tekenen gezien hebt zoekt ge Mij, maar omdat gij van de broden hebt gegeten tot uw honger was gestild. Werkt niet voor het voedsel dat vergaat maar voor het voedsel dat blijft ten eeuwigen leven en dat de Mensenzoon u zal geven. Op Hem immers heeft de Vader, God zelf, zijn zegel gedrukt.” Daarop zeiden zij tot Hem: “Welke werken moeten wij voor God verrichten?” Jezus gaf hun ten antwoord: “Dit is het werk dat God u vraagt: te geloven in Degene die Hij gezonden heeft.” In die dagen zei de menigte tot Jezus: “Wat voor tekenen doet Gij dan wel waardoor wij kunnen zien dat wij in U moeten geloven? Wat doet Gij eigenlijk? Onze vaderen hebben het manna gegeten in de woestijn, zoals geschreven staat: Brood uit de hemel gaf Hij hun te eten.” Jezus hernam: “Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: wat Mozes u gaf was niet het brood uit de hemel; het echte brood uit de hemel wordt u door mijn Vader gegeven; want het brood van God daalt uit de hemel neer en geeft leven aan de wereld.” Zij zeiden tot Hem: “Heer, geef ons ten allen tijde dat brood.” Jezus sprak tot hen: “Ik ben het brood des levens: wie tot Mij komt zal geen honger meer hebben, en wie in Mij gelooft zal nooit meer dorst krijgen.”


BEZINNING

Jezus neemt geen blad voor de mond bij de mensen die hij de vorige dag te eten had gegeven (het evangelieverhaal vorige week). Jezus weet dat ze Hem zochten voor zijn tekenen, omdat zij hun buiken hadden kunnen vullen met de broden. Jezus voelt aan dat de menigte de essentie van zijn boodschap niet begrijpt of er althans aan voorbijgaat. Hij wijst hen dan ook terecht in het eerste deel van deze lezing ’’Niet omdat gij tekenen gezien hebt zoekt ge Mij, maar omdat gij van de broden hebt gegeten tot uw honger was gestild’’.

Wat is nu die essentie van zijn boodschap? Jezus beveelt hen niet te werken voor het materieel voedsel dat we nuttigen om in leven te blijven maar wel te werken ’’voor het voedsel dat blijft ten eeuwigen leven en dat de Mensenzoon -Jezus dus- hen zal geven’’. Jezus wijst hier weer op zijn uitzonderlijke liefdesband met God. God heeft Hem gezonden. Geloof in Hem. Pas dan kunnen we tot Hem komen en Hem ervaren als brood des levens en nooit meer honger of dorst lijden, zo hoorden we: “Ik ben het brood des levens: wie tot Mij komt zal geen honger meer hebben, en wie in Mij gelooft zal nooit meer dorst krijgen.”  Met andere woorden: die wondertekenen hebben vooral tot doel om zijn toehoorders Jezus te laten ontdekken als levensbrood.

Dit brengt me bij de vraag: en ik? Waarom zoek ik naar Jezus? Is dat uit liefde, of om wat ik kan krijgen? Hoe is Jezus voor mij levend brood? Voor mij persoonlijk is liefde het sleutelwoord.  Jezus komt tot mij door de Vader als liefde, gevende liefde, liefde tot het uiterste. Liefde hebben we allen nodig, dit is voor mij het levend brood. Vanuit die liefde, Gods liefde die bindt en verbindt, kan ik alles begrijpen en Jezus aanvoelen. Precies in een eucharistie als deze, waar we Jezus’ liefde herkennen en Hem mogen ontmoeten in het brood dat we straks delen, beleven we dit op sacramentele wijze.
Dit brengt me bij de volgende vraag: Hoe kunnen wij dan zelf levend brood zijn, zoals Jezus voor ons? Dit gebeurt telkens mensen geraakt worden. Het wonder, zoals hier de broodvermenigvuldiging, heeft net als doel om mensen te raken, tot verwondering te brengen. Pas dan kunnen we tot de essentie komen, tot geloof, tot ontdekking van Jezus als levend brood. En vandaaruit kunnen wij dan zelf brood worden voor anderen. Ik geef enkele concrete voorbeelden.

Ik geef enkele concrete voorbeelden.

• Mensen worden geraakt door Jezus’ woorden zoals ook Marcel en elke andere voorganger ons kan raken door zijn woorden. Het is meer dan passief de woorden te laten binnendringen in onze binnenkant. Het is tevens een oproep, een vonk die overspringt , een vlam die ons hart ontbrandt om niet onverschillig te blijven staan aan de kant maar de handen uit de mouwen te steken.

• Dit overkwam Jef een paar weken geleden toen hij het initiatief nam om een lezersbrief naar De Standaard te sturen en ook een schrijfactie op te zetten binnen onze kapelgemeenschap om de uitzichtloze situatie aan te klagen van de bijna 500 hongerstakers in de begijnhofkerk, VUB en ULB campus, zoals ik vermeldde in mijn inleiding. Is onze samenleving bereid tegemoet te komen aan hun fundamenteel recht op een menswaardig bestaan en - heel acuut -  het recht op leven? Zo werd Jef een STEM voor deze mensen zonder stem en levend brood, gezien vanuit zijn mogelijkheden als gewone burger en christen in deze concrete situatie.

• Een soortgelijke ervaring overkwam ook Herman die vanuit het niets een burgeractie startte ``a vaccine for everyone’’ om levend brood te zijn voor zoveel armen overal ter wereld die een coronavaccin niet kunnen betalen, een actie die intussen ruwweg 100.000 euro opbracht. Dit  schept nieuw leven, nieuwe hoop, levend brood.

• Tenslotte wil ik nog een voorbeeld geven vanuit een concrete schoolsituatie. Ik citeer hier een passage uit een preek van pater s.j. Fons Swinnen gericht tot de méér dan duizend leerlingen van het St. Romboutscollege van Mechelen op het einde van een schooljaar: “Leerkrachten kunnen echt gelukkig zijn maar ook bedroefd. Als jullie de les goed hebben begrepen en goede uitslagen behalen, dan is dat een goede dag voor jouw leraar. Maar een leerkracht is nog gelukkiger als hij zijn leerlingen ziet groeien in volwassenheid en dienstbaarheid. En als hij diepgang en inwendig leven ontdekt bij jullie, jonge mensen. De school is dus veel meer dan een plaats om een veelheid aan kennis op te stapelen. Niet de kwantiteit maar de kwaliteit is van belang. En in die kwaliteit ligt vervat: de vriendschap die we mogen ervaren, de waarden die het leven kleuren en levenskrachtig maken. Ook gelovig in het leven staan heeft daar alles mee te maken.” Leerkrachten en bij uitbreiding professoren maar ook opvoeders en ouders die deze vitale ontplooiingskansen in jongeren tot bloei weten te brengen, zijn voor hen bewust of onbewust als levend brood.