Avondprogramma
Filosofenfontein 2021-2022
Avondprogramma
Filosofenfontein 2021-2022
Dinsdag
9 november 2021 om 20 uur in de kapel
van Filosofenfontein
Jan Dumon over “Synodale kerk”
Sinds zijn aantreden in 2013 pleit paus
Franciscus voor een synodale Kerk. Een synodaal
proces dat moet uitmonden in een bijeenkomst van
de Bisschoppensynode in 2023 is intussen van
start gegaan.
De bedoeling van de avond is niet alleen de
essentiële informatie over dit wereldwijde
proces te bezorgen maar ook en vooral na te
denken over de inzet van dit hele proces.
Tegenover de sinds eeuwen overheersende
klerikale kerkvisie en praktijk gaat het immers
om een radicaal andere gestalte van de kerk.
Maar toch heeft het niets met nieuwlichterij te
maken : deze kerkvisie heeft stevig Bijbelse
wortels en trekt ook de herbronning die in het
Tweede Vaticaans Concilie werd aangevat verder
door. Wij zullen dus ruime aandacht geven aan
deze wortels. Dat laat ook toe te begrijpen dat
de inzet van deze ‘beweging’ niet louter
binnenkerkelijk is maar een andere verhouding
impliceert van de kerk tegenover de bredere
samenleving. Tegelijk helpt het te verstaan
waarom er ook, naast veel enthousiasme, ook
zoveel weerstand is ontstaan tegen een synodaal
kerkproject.
Onze benadering wil niet alleen de blik richten
op de ‘grote Kerk’ en haar institutionele
vormgeving maar de betekenis van synodaliteit op
het lokale vlak en als ‘lifestyle’ voor
christenen belichten. Daarom komt ook de vraag
aan de orde : wat heeft synodaliteit met
democratie te maken?
Jan
Dumon(1942) was, na studies filosofie en
theologie aan de KULeuven en de Gregoriana in
Rome vanaf 1971 werkzaam in de
priesteropleiding en aan de universiteit in
Zaïre (nu D.R.Congo) ,in 1967 werd hij pastoor
van de Universitaire parochie aan de KULeuven
en even later tevens voorzitter van
Broederlijk delen. In 1999 werd hij directeur
van Missio België. Benoemd in 2005 tot
secretaris generaal bij de Pauselijke
Missiewerken in het Vaticaan, was hij , tot
aan zijn emeritaat in 2015 maar ook erna,
vooral geëngageerd in de ambtsopleiding van de
lokale kerken wereldwijd, leerde hij tevens
van binnenin de klerikale cultuur in de
Romeinse Curie kennen en mocht hij de eerste
stappen meemaken van paus Franciscus op de
lange weg naar een synodale kerk...
Dinsdag 25
januari 2022 om 20 uur via Zoom
sessie
Hendrik
Van Moorter over “Spiritualiteit van het ouder
worden”
Hoe kan de oudere mens zin geven aan zijn
leven in onze hedendaagse westerse wereld?
De dominante waarden zijn gericht op de jeugd:
kracht, schoonheid, snelheid, autonomie…
Dit draagt bij tot een negatieve kijk op de
ouderdom.
Het model van de levensloop wil een andere weg
tonen. Vanaf de geboorte tot de dood ontwikkelt
de mens zich tot meer liefde. Het ego wordt
kleiner en de mens gaat zich meer beleven als
een deel van een groter geheel. Het krijgt
verschillende namen: God, de kosmos, moeder
Natuur…
Hendrik
Van Moorter was tot aan zijn pensioen werkzaam
als psychiater in een Observatie en
Behandelingscentrum voor kinderen. Hij
had een bijzondere interesse in kansarme
gezinnen. Sinds zijn pensioen sloot hij zich
aan bij een groep van christelijke meditatie
en bij de lekendominicanen in Vlaanderen.
Dinsdag 8
februari 2022 om 20 uur via Zoom
sessie
Frans
Maas over “Sint Jan van het Kruis als mysticus
voor vandaag?”
Johannes van het Kruis (+1591) staat
samen met Theresia van Avila, behalve voor de
hervorming van de Karmel, voor poëzie in de
Spaanse bruidsmystiek. Deze mystieke verbeelding
verwoordt de relatie met God naar het model van
de liefde tussen twee mensen. Binnen de traditie
van de bruidsmystiek leggen zij een eigen
accent. Zij hebben een grote aandacht voor de
lotgevallen van de menselijke psyche in het
proces van geestelijke groei. Johannes van het
Kruis biedt op een eigen meesterlijke wijze
zicht op het klassieke drievoudige ritme in de
opgang naar God: hoe het enthousiast begint, hoe
er slijtage in komt en zelfbehoud een rol speelt
en hoe de volgroeide godsliefde uiteindelijk een
integrerend moment wordt in de omgang met de
wereld en de mensen. Het onthoudend voorbijgaan
aan de schepping wordt dan ingehaald door een
godsverhouding die alle aardse werkelijkheid
insluit. In het holst van de nacht laat het
licht van de morgen zich vermoeden en zien. Of
zoals de Amerikaanse studentenpastor Daniel
Berrigan ooit schreef: ‘In zijn bestaan gebeurde
iets verbazingwekkends: alsof, buiten het
seizoen, in de verlaten straat een muur van
forsythia´s in bloei openbrak. Aan Johannes van
het Kruis werd gegund wat aan nauwelijks een
sterveling gegeven wordt: toegang tot het geheim
van de liefde en zo inzicht in de structuur van
het universum’.
Frans Maas
(Turnhout, 1946) doceerde systematische
theologie in Tilburg en was vanwege de
Stichting Thomas More als bijzonder hoogleraar
verbonden aan de Universiteit Utrecht. Tot
2011 was hij werkzaam als hoogleraar
Spiritualiteit aan de Radboud Universiteit
Nijmegen en als onderzoeker aan het Titus
Brandsma Instituut. Hij publiceert over
spiritualiteit, theologie en religie in de
hedendaagse cultuur
Zaterdag 12
maart en zaterdag 19 maart 2022 van
10u tot 12u in de kapel van Filosofenfontein
Peter
Schmidt over “De Bijbel ontdekken”
De Bijbel vormt een eeuwige uitdaging om
ontdekt te worden. Tijdens de eerste samenkomst
wordt aandacht gevraagd voor de gelijkenissen en
verschillen die in de teksten van de evangelies
zitten. Het is belangrijk om dat gevoel van op
het spoor komen te ondervinden om zo de diepere
betekenis van een tekst te ontdekken en de smaak
voor onderzoek te krijgen.
Na deze eerste exploratie zullen we naar een
specifieke tekst gaan om die uit te diepen en
hem zo in zijn spirituele rijkdom tot volle
recht te laten komen.
Peter Schmidt
studeerde klassieke filologie in Leuven en
bijbelwetenschappen in Rome. Hij doctoreerde
in de theologie aan de K.U.Leuven, waar hij
ook doceerde. Hij was hoofdbibliothecaris,
geestelijk directeur en president van het
Bisschoppelijk Seminarie in Gent en hij was
als kanunnik verbonden aan de
Sint-Baafskathedraal. Hij doceert aan diverse
kerkelijke instellingen in Vlaanderen en
Nederland, was voorzitter van de Vlaamse
Sectie van de Europese Vereniging voor
Katholieke Theologen en is lid van de Europese
Academie voor Wetenschappen en Kunsten te
Wenen. Hij is auteur van o.a. Het Lam Gods, In
de handen van mensen en Ongehoord. Christen
zijn volgens de Bergrede.
Dinsdag 29
maart 2022 om 20 uur in de kapel
van Filosofenfontein
Stephan
van Erp over “Leven vanuit het mysterie van de
werkelijkheid: De luisterende spiritualiteit
van Rowan Williams”
De reden om te geloven, om God lief te
hebben, is het liefhebben door God zelf. Aldus
Rowan Williams, de voormalige Aartsbisschop van
Canterbury, en een van de grote spirituele
denkers van onze tijd. Volgens hem hoeft het
geloof geen bezwering te zijn. Geloven is geen
manier om betekenis te geven aan het leven. Het
is geen aanvulling van een tekort, maar een
verlangen naar de volheid die de bron van het
leven is. Zijn visie op spiritualiteit is
tegendraads. In zijn functie als politiek leider
van de wereldwijde Anglicaanse gemeenschap moest
hij moeilijke beslissingen nemen over vrouwen in
het kerkelijk ambt en over de kerkelijke
zegening van homorelaties. Hij kreeg veel
tegenwerking. Daarmee is hij een voorbeeld voor
mensen die putten uit de christelijke
wijsheidstradities om antwoorden te zoeken op de
spirituele uitdagingen van onze tijd.
Stephan van
Erp is lekendominicaan. Hij is professor
fundamentele theologie aan de KU Leuven. Hij
is daar ook houder van de Leerstoel Vrouwen
van Bethanië en coördinator van de
onderzoekseenheid Systematische Theologie en
Religiewetenschap. Hij is eveneens coördinator
van de Research Group Fundamental and
Political Theology en directeur van het
Interfaculty Centre for Catholic Thought. Op
dit moment is hij ook Edward Schillebeeckx
Hoogleraar aan de Radboud Universiteit
Nijmegen en Professorial Fellow aan het
Institute for Religion and Critical
Inquiry van de Australian Catholic University,
en Director van het KUL/AdMU Research Centre
for Catholic Theology and Social Justice in
Manila.
Zijn
onderzoeksveld is filosofische en fundamentele
theologie, met name de verhouding van geloof
en rede, en de plaats van de theologie aan de
universiteit. In zijn onderzoek verkent hij de
relatie tussen methodologische vragen en
politieke theologie, met name in de
ontwikkelingen die aangeduid kunnen worden met
de term 'mondiaal katholicisme'. Hij heeft
expertise in de theologie van Edward
Schillebeeckx, Hans Urs von Balthasar, Karl
Rahner en Rowan Williams. Op dit moment
werkt hij aan een FWO-onderzoeksproject over
Edward Schillebeeckx, een Templeton-project
over metafysica, contemplatie en het
religieuze leven, en aan een internationaal
project over katholiciteit.
Dinsdag 5
april 2022 om 20 uur in de kapel
van Filosofenfontein
Bernard
De Cock over “Ein deutsches Requiem“
Ein deutsches Requiem, opus 45 voor koor,
orkest, bariton en sopraan is een centraal werk
in het oeuvre van Johannes Brahms. Hij schrijft
dat oratorium niet in één trek: er gaan vijftien
jaren overheen vooraleer het af is, in 1868. Het
heeft een universeel-humanitaire bestemming en
zeer weinig gemeen met een klassieke dodenmis.
Het werk is dan ook niet liturgisch.
Brahms kiest zelf teksten uit de (Duitse)
Bijbel. Ze zijn een troost voor de overlevenden:
meditaties over de dood in het algemeen vanuit
‘menselijk’ standpunt. Brahms stelde zelfs voor
om ‘deutsches’ te vervangen door ‘menschliches’.
In de partituur overheerst het koor op de
solisten: het collectieve (de overlevenden) op
het individuele (de dode).
Bernard de Cock neemt ons mee in een tekstuele
en muzikale analyse van dit boeiende en sterk
emotionele muziekwerk.
Bernard de
Cock is dominicaan, doctor in de Theologie.
Hij was studentenpastor aan de UGent,
voorzitter van de Vlaamse
Universiteitspastoraal, nationaal aalmoezenier
van de Gezinsgroepen en stichtend lid van de
werkgroep Homo en Geloof. Hij doceerde aan het
Lemmensinstituut te Leuven. Kreeg van Pax
Christi de titel ‘Ambassadeur voor de Vrede’.
Hij was stichtend lid van de gemeenschap Mirte
en bijna veertig jaar lang cantor-voorganger
in Dominicus Gent. Binnen de Orde is hij
socius van de provinciaal, regens van de
studies en prior van het klooster van Brussel.
Dinsdag 26
april 2022 om 20 uur in de kapel
van Filosofenfontein
Luk
Vanlanduyt over “Jongvolwassenen en
levensbeschouwing”
In het project Bridging the Gap werd
geprobeerd om de levensbeschouwing(en) bij
jongeren in kaart te brengen. Naast een
uitgebreide bevraging aan de hand van een
enquête waren er ook kwalitatieve gesprekken.
Het onderzoek bevat deelonderzoeken waarin
gevraagd wordt hoe jongvolwassenen zichzelf
situeren, wat de impact is van de
levensbeschouwelijke traditie op het eigen
ethisch handelen, visie, ervaringen enz.
Daarnaast werd nagegaan welke factoren (thuis,
school...) al of niet een verzwakkende of
versterkend effect hebben. En wat was de rol van
het levensbeschouwelijk onderwijs en
verenigingen?
De uitgebreide analyse toont enkele
merkwaardigheden die we willen toelichten
tijdens deze avond.
We kijken naar vragen zoals: in welke mate staan
jongeren open voor levensbeschouwing op zich?
Hoe kijken zij naar het vak levensbeschouwing /
godsdienst op school?
Welke impact hebben ouders / familie op
levensbeschouwing?
Wat kunnen we hieruit leren voor de toekomst?
Wat zijn levensbeschouwelijke triggers?
Hoe zit het met onverschilligheid? En openheid
voor andere levensbeschouwingen?
Wat zeggen de cijfers wel (en wat niet?)?
En wat dient verder onderzocht te worden en
welke hypotheses kunnen we formuleren?
En hoe zien we de toekomst...?
Luk Vanlanduyt
(° 1965, Roeselare). Echtgenoot en vader van 3
(bijna volwassen) kinderen.
Na
studies filosofie, godsdienstwetenschappen,
theologie (KUL) en muziek (Lemmensinstituut),
werkzaam in het onderwijs eerst als leraar
godsdienst later als lerarenopleider (Religie
Zingeving en Levensbeschouwing, ICT en
onderwijs). Was betrokken bij diverse
ICT-projecten (Bednet, EduBIT, Klascement,
onderzoeker UGent en verantwoordelijke van
enkele Europese ICT-projecten). Actief
bestuurder binnen ILCoS vzw
(Interlevensbeschouwelijke competenties op
school) en ondersteuner van beginnende
non-profitverenigingen. Sinds 2020
onderzoeksmedewerker in het project Bridging
the Gap KUL (levensbeschouwing bij
jong-volwassenen), naast docent in de
lerarenopleiding en de opleiding
informatiebeheer.
Dinsdag xx
mei 2022 om 20 uur in de kapel
van Filosofenfontein
Kris
Gelaude “De stille kracht van poëzie” muzikaal
opgeluisterd door de violiste Katrijn Minten
De poëzie van Kris Gelaude staat dicht
bij het leven. Dat is een bewuste keuze.
Kris wil haar poëzie toegankelijk houden voor
iedereen. Ze heeft een spiritueel draagvlak en
zoekt vaak naar zingeving. Maar ze doet dat op
zo’n manier dat ook de niet gelovige er
herkenning kan in vinden.
Kris brengt ons een bloemlezing uit haar werk
van de voorbije 20 jaar.
Kris Gelaude
is autodidact.
Zij
werd in Vlaanderen vooral bekend als
schrijfster van columns, van poëtische en van
spirituele teksten.
Naast
de publicatie van 9 boeken werkte zij mee aan
het christelijk opinieblad Tertio, het
magazine van het Universitair Ziekenhuis
Gasthuisberg in Leuven, de uitgaven van
Muurkranten (Brugge), van Symposion (Brugge)
en het Brusselse Catechesehuis. En tot op
vandaag aan het Tijdschrift voor
spiritualiteit TGL.
Tenzij anders
vermeld gaan de avonden door in de kapel van:
Filosofenfontein
Waverse baan 352
3001 Heverlee
Tel. 016 407340
Contactpersoon: Marcel Braekers – marcel.braekers@telenet.be
|