24 juli 2022: 17e zondag door het jaar' (2022)
Levenslang leren bidden (Lc 11, 1 - 13)
Frank Cuypers
Kruisteken + verwelkoming:
Goedemorgen beste mensen. Wij weten ons samen in de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Genade en vrede voor ieder van jullie. Welkom op deze zonnige zondag in de rustige en stille omgeving van de tuin en de kapel. “Hier in de stilte verzameld, moge ons lied voor U zingen” Wij beginnen deze viering met het lied 795. En wij staan daarvoor recht.
Openingslied: 795: “Hier in de stilte verzameld”(naar Psalm 95)
Inleiding: Over de teksten van vandaag
“Vergeet God niet tijdens de vakantie”. Je leest deze boodschap wel eens bij het begin van de vakantiemaanden op Kerknet of in het Parochieblad. Het einde van een werk- en schooljaar betekent voor velen de overgang naar een vakantieritme. En blijkbaar passen nogal wat mensen het vakantieritme ook toe op hun gebedsleven. De liturgische kalender denkt daar evenwel anders over. Het centrale thema van de lezingen van deze 17e zondag door het jaar is “bidden”.
“Leer ons bidden” vraagt één van de leerlingen aan Jezus in het evangelie. Een merkwaardige vraag: wellicht kenden zij gebeden genoeg. Maar wat zij ervaarden door hun gebed stond wellicht ver van wat zij Hem zagen beleven wanneer Hij in gebed was. De leerlingen verlangden naar zijn ervaring als biddende mens.
“Leer ons bidden”. Misschien blijft deze vraag ook voor ons actueel. De meesten onder ons zijn nog opgegroeid in een tijd en een milieu waarin bidden en gebed ingebouwd zat in de structuur van de dag en de week. Timing, formulering, omkadering lagen vast in het gezin, in de school, in de kerk, en gaven houvast.
Veel daarvan is verloren gegaan of als structuur uiteengevallen. Van een gebeuren in gemeenschap is bidden vandaag veel meer een individueel gebeuren geworden. Oude teksten zijn in onbruik geraakt en nieuwe reeksen van vaak korte gebeden zijn ontstaan die beter aansluiten bij deze tijd en met woorden die mooi inspelen op de persoonlijke zorgen en wensen van iedere gelovige. Want de nood om te bidden blijft, vaak individueel en van uit een zeer persoonlijke roep naar God.
Is bidden iets wat je kan aanleren en wat je ooit volledig onder de knie hebt of blijft het een mysterie ? Hoe belangrijk zijn vorm en plaats? Heeft ons gebed minder kracht als we struikelen over onze woorden, de draad kwijt geraken, misschien zelfs .... in slaap vallen tijdens ons gebed? Hangt het effect af van een mooie formulering, een goed gevonden zinswending? Zonder twijfel is het belangrijk om actief met heel ons hart en al onze aandacht met ons bidden bezig te zijn. Iedereen volgt daarin zijn eigen weg. Bekend is het voorbeeld van Simone Weil. Haar geestelijke oefening was elke dag het “Onze Vader” zolang te bidden tot ze het één keer kon opzeggen zonder een moment van verstrooidheid. Niet eenvoudig als je weet dat ze heel haar leven leed aan ondragelijke migraine, wat haar dikwijls belette zich te concentreren.
Aan het begin van deze viering keren wij ons tot God met heel ons hart en onze aandacht.
Wij bidden en zingen als Kyrie het nummer 115.
Kyrie: 115 – Bidden wij over dit huis
Ik nodig jullie uit even in stilte te bidden
Openingsgebed
God, Vader van alle mensen,
wij danken U om Jezus, Uw Zoon,
die ons is voorgegaan in gebed.
Onze vreugde, ons verdriet
en onze zorgen mogen wij tot U uitspreken.
Wij vragen :
Heer, leer ons bidden met of zonder woorden,
maar met heel ons hart,
zoals Gij zelf gebeden hebt.
Inleiding tot de lezingen – Jezus was een biddend mens
Jezus was een biddend mens. Zonder twijfel had Jezus leren bidden door zijn ouders. Zij hadden hem in de tempel opgedragen en hem op twaalf jaar naar Jeruzalem meegenomen. Als jood had hij de gewoonte op sabbatdag naar de synagoge te gaan. Hij had contact opgenomen met Johannes, die in de streek van de Jordaan een doopsel predikte tot vergeving van zonden. Daar had Jezus zich laten dopen en terwijl hij in gebed was, hoorde hij de stem die sprak: “Gij zijt mijn zoon,de welbeminde.” Een ervaring die vanaf die dag ongetwijfeld aan zijn gebed nog meer diepte heeft gegeven. Zijn leer over bidden was controversieel: Hij contesteerde het officiële, starre, dogmatische bidden van de Farizeeën, en riep op tot een authentieke, innerlijke vorm van bidden.
Het gebed van Jezus moet de apostelen zeer diep getroffen hebben. Ook al had Hij het zo druk, toch maakte Hij steeds weer tijd vrij om te bidden. Hij trok zich telkens weer terug in de eenzaamheid om te bidden. Die eenzaamheid zocht Hij soms in het gebergte, soms in de nacht en zelfs een keer voor lange tijd in de woestijn.
Ook de manier waarop Jezus bad, is de apostelen altijd bij gebleven. "Terwijl Hij in het gebed was, veranderde zijn gelaat van aanblik," zegt Lucas. Vanuit zijn intense verhouding met zijn Vader werd zijn lichaam van binnenuit verlicht. Die vrede, die rust, die vreugde moeten duidelijk zichtbaar geweest zijn.
Daarom vroegen de leerlingen: "Heer, leer ons bidden". Zij vroegen Jezus niet naar gebedsformules, maar naar de ervaring van wat zij Hem zagen beleven wanneer Hij in gebed was. Zij verlangden zijn bestaanservaring als biddende man te mogen delen. Als leerlingen wilden zij hun Meester volgen, ook in het contact met de bron waaruit Jezus zijn levensgeluk scheen te putten. Zij kenden het Joodse achttiengebed, kenden misschien zelfs een aantal psalmen uit het hoofd, maar zij wilden bidden zoals hun rabbi of leermeester het deed.
Jezus beantwoordt hun vraag door het, met eerbied gezegd, een keer voor te doen, en de leerlingen te wijzen op waar bij het bidden de accenten moeten liggen. Jezus heeft hen geen gebed geleerd, maar heeft hen leren bidden. Het korte gebed dat Jezus uitspreekt, werd de kern van alle christelijk bidden.
Wij luisteren naar hoe Lucas dit voor ons heeft opgetekend.
Evangelie – Lucas 11, 1 - 13
Tussenzang: 804 – Alles wacht op U vol hoop
Homilie
Lucas formuleert het Onze Vader in vijf beden. Het is het gebed van Jezus, zijn gebed, want daarin heeft Hij alles uitgesproken wat in zijn hart leefde.
Wij mogen eerst en vooral de almachtige, verheven Heer, de Schepper van hemel en aarde, onze Vader noemen. Hoe onvoorstelbaar is dat? En meteen mogen wij bekennen dat wij allemaal zonen en dochters zijn van dezelfde Vader. Zodat we, ook als wij het gebed alleen uitspreken, dat toch altijd doen in de grote gemeenschap van mensen die God als hun Vader erkennen en plaatsvervangend voor alle mensen die dat niet willen, of nog niet kunnen doen.
Vervuld door de liefde tot God is het in de volgende bede ook heel gewoon dat onze gedachten eerst tot Hem opstijgen. Dat wij eerst vragen dat zijn naam wordt geheiligd, dat zijn rijk moge komen, waar God God mag zijn en gerechtigheid vrede brengt, dat zijn wil zal geschieden.
En nadat wij God verheerlijkt hebben, mogen wij ook denken aan de noden in deze wereld, aan onze noden. Dan vragen wij om het brood van elke dag, om vergeving van zoveel schuld, om bescherming tegen alle bekoring en om verlossing van alle kwaad. Wij nemen als het ware heel de wereld in handen, die verstrengeld is in zonde en verlossing, in bekoring en bevrijding, in honger en nood om ze aan de Vader aan te bieden in naam van heel de Kerk.
Heel het tweede deel van het Onzevader staat in de eerste persoon meervoud: Geef ons heden ons dagelijks brood, vergeef ons onze schulden, breng ons niet in beproeving maar verlos ons van het kwade. Zelfs de meest fundamentele verzuchtingen van de mens – zoals die om voedsel tegen de honger – alle zijn ze in het meervoud. In het christelijke bidden vraagt niemand voor zichzelf om brood. Het wordt voor allen gevraagd, voor alle armen der aarde.
Het Onze Vader is een gebed dat in elke situatie gebeden kan worden, zowel bij de wieg als bij het graf, voor de maaltijd of voor het werk, in de morgen en in de avond. Het kan als wierook opstijgen voor het altaar van een kathedraal, maar het kan ook wenend gebeden worden in de kamer van een zieke. Velen bidden het meerdere keren per dag zodat niet alleen de woorden, maar het rituele zich keren naar de Bron van het leven centraal staat.
Dat brengt ons bij een laatste gedachte: Bidden is een ontmoetingsgebeuren. Ik vond dit prachtig beschreven in een homilie van Marcel in een viering in 2017 : “Bidden is een gebeuren, een proces waarbij God en mens zich naar elkaar toekeren, waarbij ze in wederzijds verlangen op zoek zijn naar elkaar. Met heel onze persoon keren we ons naar Hem als Hoogte en Diepte zoals ook Hij zich in ons wil uitgieten. Alle sterke gevoelens, alle zorgen en alle hoop komen tot leven en krijgen in het licht van Gods oneindigheid een andere betekenis. Het gebed vormt zo het kloppende hart of de adem van ons geloof.” Tot zover het citaat uit de viering van Marcel.
"Heer, leer ons toch bidden" vroegen de leerlingen van Jezus. Zij verlangden ernaar de ervaring van Jezus te mogen delen.
“Heer, leer ons bidden” kan ook onze blijvende vraag en verlangen zijn. Verder leren bidden aan de hand van zovele prachtige teksten, rituelen en omkadering, met het Onze Vader als ultieme gebed. Maar ook en vooral verder leren bidden door ons steeds meer te richten op God die het centrum van ons leven vormt en onze eigen gedachten en woorden los te laten en volledig op te gaan in het ontmoetingsgebeuren met Hem die we onze Vader mogen noemen. Amen
Offerande
CD Chants de la prière à Taizé – Adoramus te, o Christe – Track 2
Bij de gaven: Lied 149 – Oergebaar
Groot Dankgebed – 158 - “Gij die mij aankijkt”
Communie – muziek
CD Confessiamo la gloria di Dio (Canti della liturgia di Bose) – Cantico delle creature – Track 12
Communielied: Na de communie 574: “Wij bidden U om vrede”
Gebed : Psalm 138
U wil ik prijzen, Heer, uit heel mijn hart,
Omdat Gij naar mijn bidden hebt geluisterd.
Te midden van de engelen zing ik voor U
En werp mij neer, gebogen naar uw tempel.
U prijs ik om uw goedheid en uw trouw,
want verder dan uw faam gaat, hebt Gij
woord gehouden.
Verhoor mij elke dag dat ik U aanroep,
dan geeft Ge mij weer nieuwe kracht.
U zullen alle koningen der aarde prijzen,
wanneer zij horen wat Gij hebt gezegd.
De daden van de Heer zullen zij loven,
want zonder weerga is de luister van de Heer.
De Heer is de verhevene die let op de geringe,
maar op de trotse neerziet van omhoog.
Te midden van gevaren houdt Gij mij in leven,
Gij weert de woede van mijn vijand af;
steeds is uw uitgestrekte hand mijn redding.
De Heer volbrengt voor mij al wat ik onderneem;
uw goedheid, Heer, blijft duren zonder einde,
vergeet het maaksel van uw handen niet.
Aankondigingen & Zegen
