Bijdrage van Filosofenfontein aan de 2e fase van de synode in oktober 2024

Reflectie bij de ontwerptekst met prioriteiten van de Belgische bisschoppen

Deze aanbevelingen zijn gegroeid vanuit een agora, een moment van overleg en uitwisseling binnen de kapelgemeenschap van Filosofenfontein Heverlee.
Zie https://www.filosofenfontein.be/component/eventbooking/kalender-fifo/168-synodaal-gesprek-2-april

Het initiatief voor en de inhoud van de ontwerptekst getuigt van moed en schept hoop voor de toekomst van de Kerk.  Alle waardering daarvoor.  

Graag bezorgen we jullie hierbij onze reflecties en voorstellen.

De vermelde prioriteiten in het eerste deel ademen een verfrissende en bevrijdende geest van openheid waarin tweerichtingsverkeer voorop staat in de dialoog tussen de brede evolutie in de samenleving en de verkondiging van de Blijde Boodschap.

We vragen om de drie prioriteiten verder aan te scherpen en concreter in te vullen.

1. We zijn verheugd dat het ontwikkelen van “… een nieuwe missionaire dynamiek” als eerste uitdaging vernoemd wordt: de intentie tot het uitdragen van de Blijde Boodschap is prioritair. In de tekst zouden we sterker willen focussen op de kern van de boodschap nl. dat het koninkrijk Gods er al ís.  Vanuit dat geloof is het evenzeer belangrijk ons af te vragen welke kerkorganisatie best bijdraagt tot het zichtbaar maken van die werkzame aanwezigheid.   Bij deze institutionele zoektocht is een open dialoog met de ons omringende wereld cruciaal en de wil om te hervormen.
2. De visie op de kerkelijke Traditie/tradities als een dynamisch gegeven vormt een sterk uitgangspunt. De centrale vraag die daarbij wordt gesteld, grijpt voor de diepgang ervan terecht naar wat ook leeft buiten de Kerk.  Graag zagen we verduidelijkt welke uitgangspunten de bisschoppen hanteren bij het gesprek over het gewicht en het belang van de Traditie.
3. De decentralisatie van de beslissingsmacht in de Kerk is een essentieel gespreksthema. Deze prioriteit zien we liever breder en diepgaander ingevuld.  

We vragen concreet dat

• in het overleg en de besluitvorming die daarmee gepaard gaan het aandeel van leken expliciet wordt opgenomen. “Ook wij zijn de kerk” is een verlangen van het godsvolk;
• de decentralisatie ook wordt doorgetrokken naar bisdommen en parochies. De onderlinge verschillen – in doelgroep, in maatschappelijke betrokkenheid, in openheid voor liturgische vormgeving,… – vragen om diversiteit om te kunnen groeien in geloofskracht en uitstraling.
• de evolutie naar decentralisatie blijvend oog heeft voor de eenheid van het geheel en tegelijk voor de erkenning van de legitieme diversiteit in de wereldkerk.

De vragen bij de drie thema’s vanuit de Kerk in België zijn al te voorzichtig ingevuld.  We zijn ervan overtuigd dat de uitdagingen sterker zijn en breder vertakt dan hier vermeld.

1. Bij de eerste twee thema’s willen we volgende aanbevelingen formuleren.
   1. Als men het gesprek met de actuele ontwikkelingen in de samenleving ernstig neemt, leidt dat tot het onvoorwaardelijk accepteren van de gelijkwaardigheid van man en vrouw, en dus ook van alle mensen. Het zou het principe moeten zijn waarop de structuur en de organisatie van de Kerk in taakverdeling en mandaten gebouwd wordt, beginnend bij de toegang van vrouwen tot het priesterambt en van de LGTBQ-gemeenschap tot  de sacramenten.  Waar de tekst gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen terecht theoretisch vooropstelt, stellen we dat gelijkwaardigheid ook dient gehanteerd te worden tussen gewijde en niet-gewijde gelovigen.   Meteen zou dit de aanzet zijn tot het wegwerken van de negatieve effecten ervan en van de negatieve beeldvorming waaronder de kerk, haar personeel en alle gelovigen gebukt gaan o.a.
      1. de miskenning van de vrouw en LTGBQ als volwaardig deelgenoot in het kerkelijk leven;
      2. het verplichte celibaat voor priesters.
   2. Verbonden met het voorgaande maar toch afzonderlijk vragen we aandacht voor de bedreiging die uitgaat van de machtsconcentratie in de Kerk. Machtsmisbruik dient overal dus zeker in de Kerk structureel aangepakt te worden. Dat kan door o.a.
      1. beperking van hiërarchische functies in tijdsduur;
      2. het afbouwen van hiërarchische vormen van leiderschap waardoor gelovigen het zwijgen wordt opgelegd of zichzelf het zwijgen opleggen wat even nefast is.

2. Bij het thema“Jongeren en digitale cultuur” wijst de tekst terecht op de grote invloed – zowel negatief als positief - van de digitalisering in relatie tot het verkondigen van de Blijde Boodschap.   Opdat jongeren – ook ouderen trouwens – zich aangesproken zouden voelen door de verkondiging dient er echter meer te gebeuren dan met middelen en mankracht aanwezig te zijn in de digitale wereld.  
   De aansluiting met jongeren – en met veel ouderen – heeft vooral te maken met de uitdagingen die hoger in de tekst aan bod kwamen en in essentie met geloofwaardigheid en authenticiteit waarmee de boodschap gebracht wordt.

Tot slot maar even essentieel….
roepen we op om in het synodaal overleg bovendien ook aandacht te schenken aan een aantal andere bekommernissen die de onze zijn en hopelijk ook steeds meer die van de Kerk worden. We hopen dat de Kerk

• die een sterke voedingsbron en inspiratiebron is geweest voor mensenrechten, diezelfde rechten ook propageert en ze in haar eigen midden onverkort toepast;
• in een tijd van tekort aan priesters lokale gemeenschappen ondersteunt en bemoedigt die leken als voorgangers en herders kiezen vanuit de overtuiging dat roeping bij de betrokkenen en vertrouwen vanuit de gemeenschap betrouwbare criteria zijn;
• in haar diaconie vooroploopt bij de oproep tot vrede, de zorg voor de planeet, inzet voor sociale rechtvaardigheid en de aandacht voor de meest kwetsbaren;
• haar eigen vastgoed maximaal inzet als bijdrage aan de oplossing van de wijd verspreide woningnood en van de opvang van daklozen en asielzoekers.

Dit is de Kerk waar wijzelf, onze kinderen en kleinkinderen nog willen in geloven.

Deze aanbevelingen zijn gegroeid vanuit een agora, een moment van overleg en uitwisseling binnen de kapelgemeenschap van Filosofenfontein Heverlee.

Deelnemers waren (in alfabetische volgorde):

Marcel Braekers, Rita Daneels, Casimir Decavele, Annette Houbar, Ides Nicaise, Jacques Perquy, Jef Schoenaerts, Carl Van Deun, Sabine Van Huffel, Hendrik Van Moorter.