• Voor de meest recente zondagsvieringen Klik hier

Agenda vieringen op Filosofenfontein voor de goede week:
Viering Goede Vrijdag om 20 uur
Paaswake (zaterdagavond) om 21 uur
Géén viering op paasdag!

211128

28 november 2021: 1e zondag van de Advent (2021)

1e zondag van de Advent (Lc. 21, 25 – 31)

 

Marcel Braekers

Openingszang Rorate caeli 202,1-3

Begroeting


Vandaag begint volgens de kerkelijke jaarrekening een nieuw jaar. De kerk doet dat niet met vuurwerk en champagne, maar met een stille, wat weemoedige zang: ‘Rorate coeli’. Ik vind het een prachtig lied, liefst in het latijn gezongen, waarbij je in het refrein op ‘caeli’ de hoogste noot zingt als beweging naar boven, terwijl je bij de regen van gerechtigheid die uit de wolken neerdaalt ook daalt in de zang. We beginnen het kerkelijk jaar met de vraag dat hemelse dauw over de aarde mag dalen. U moet daarbij bedenken hoe belangrijk die dauw is in een droog en dor land. Er is dankzij de nacht even een verpozing en planten en dieren krijgen wat verfrissend vocht. Zo is ook de Advent in ons geloof: als een kort moment van verfrissing en herademing, terwijl we weten dat straks het dagelijkse leven en de loop van de geschiedenis verder gaat. Die verfrissing brengen we in verband met God.

Advent is afgeleid van ‘adventus’, ‘advenire’ het naderen van God. Je kan die zin op twee manieren begrijpen: wij die door extra aandacht en de juiste houding tot God willen naderen, zoals omgekeerd Hij ons nabij komt en zich wil geven, want, zo geloven wij, dat is zijn diepste wezenheid. De twee zijn in elkaar verstrengeld: wij die ons beschikbaar maken om de Ene die zich geeft. Om dit naderen wachten wij in stilte en vol hoop door ons leeg en beschikbaar te maken.
Dauw die zich over de aarde legt, het geeft mij het gevoel van zalf die op een wonde wordt gelegd. Ook dat is Advent: wij, deze wereld, die trachten te genezen van een niet genezende amfortaswonde – het lijden, het onrecht en de pijn die worden geleden. We vragen Gods dauw om die wonde te helen of de pijn ervan te verstillen.

Gebed

Keer op keer was het uw Naam
Die geschreven werd
In de geschiedenis der mensen:
Als een baken dat uitweg wees,
Als een geleide door donkere schaduwen,
Als een stem die wegriep uit bezetenheid.

Laat ook nu uw Naam van kracht zijn.
Wil ons noemen
Met het tegoed van uw liefde,
Met de roep uit de verstarring
En zeg ons aan
Onvermoede, ongekende genade
In Hem, onze Heer                (S. de Vries)


Nog even terugkerend naar het ‘Rorate’: de mooiste strofe is de laatste. ‘Consolamini’, twee keer gezongen opdat je het nooit zou vergeten. ‘Wees getroost, mijn volk, wees getroost, want weldra komt uw redding. Ik, uw God, zal u redden, want Ik ben uw verlosser.’ Dat ‘consolamini’ is zo mooi, omdat we meer dan ooit troost nodig en moed nodig hebben om onze weg verder te gaan. Je moet dit lied zingen, opdat het zou gebeuren. Je moet de weemoed en de verwachting toelaten om anders naar het leven te kijken. Kom, laten we daarom vanuit ons diepste zelf en in diepe ingetogenheid die laatste strofe van 201 zingen.

Lied 202,4

Inleiding op het lied 219 Wakend uitzien


Waarom wordt nooit een viering opgebouwd vanuit een lied, maar altijd vanuit de lezingen en hebben de liederen slechts een dienende rol? Die vraag stuurde Arnout me enige tijd geleden. Ik vond het begin van de Advent gepast om daarop te reageren, temeer omdat het evangelie nog eens over het einde van de tijd gaat, een thema waar we al enkele zondagen bij hebben stilgestaan. Het lied dat ik uitkoos zal ook als een leidmotief in de Advent terugkeren, maar vandaag wil ik er uw aandacht naar richten en zo de Advent openen.

Het gaat om lied 219 geschreven door Kris Gelaude en op muziek gezet door Arnout Malfliet.

Vooraleer het lied te zingen wil ik wijzen op iets merkwaardig dat 4 keer terugkeert. De 4 strofen beginnen op een voorwaardelijke manier ‘als wij mensen zijn’. Alsof het geen evidentie is wat erop volgt. ‘Indien wij voor het licht geboren zijn’, dat is geen evidentie, je moet je ervan bewust worden. Toen ik Kris daarover aansprak, merkte ze op: Advent is inderdaad geen tijd waarbij we als vanzelf gaan uitzien, je moet het aandurven een eigen weg te gaan. Je eigen weg gaan terwijl de tijdsgeest donker is en ons geen voorbeelden meer worden aangereikt. Advent begint met je bewust worden dat je voor het licht bent geboren. Stel je voor dat je tegen de groep amokmakers van Rotterdam en Brussel zou zeggen dat ze voor het licht geboren zijn, niet voor de brandbommen of zwaar vuurwerk waarmee ze gooien, wat zou het teweeg brengen? Of zeg het tegen de vluchtelingen die aan de Poolse grens als chantagewapen werden misbruikt: je bent voor het licht geboren. Welk effect zou het hebben? Daarop geeft Kris een verrassend antwoord: als je tot het besef komt voor het licht te zijn geboren, moet je door de nacht gaan. Zo heeft elk van de 4 strofen een paradox waarover dadelijk meer.

Laten we nu eerst het woord met heel ons hart zingen.

Lied 219

Commentaar

De 4 strofen beginnen op een voorwaardelijke wijze, omdat de Adventstijd geen mechanisch gebeuren is dat vanzelf loopt. Het wordt vanzelf winter, maar Advent is geen evidentie, er wordt van ons iets gevraagd. Het verwachten waartoe de Advent ons oproept begint bij onze openheid en bereidheid om bewust deze tijd binnen te stappen. Wat dan kan gebeuren wordt op paradoxale wijze verwoord.
Als we voor het licht geboren zijn moeten we durven de nacht in te gaan. Welke nacht zou Kris hier hebben bedoeld? Gaat het om de donkere nacht waarover sint Jan van het Kruis schreef waarbij onze zintuigen, ons weten en onze verbeelding haperen? Of is het de nacht van de wereldtijd waarin we stilaan verdwalen en niet meer weten hoe te leven? In de volgende strofen wordt het concreter. Misschien, zo vervolgt de tweede strofe, zijn we vooral bekommerd om de wereldvrede, maar die komt er maar als we woorden van genade naar elkaar toe zeggen. Misschien verwachten we van God dat Hij zou ingrijpen, maar dan moeten we eerst onze eigen muren slopen. En je moet de vreemdeling onderbrengen in je hart.

Zo zit in het gedicht een eigen visie op Advent. Akkoord dat het een tijd van verwachten en uitzien is, maar veel zal daarbij van jezelf afhangen. God komt niet als een meteoor op aarde, maar als een geschenk waar mensen Hem verwachten. Thomas van Aquino verwoordde het met de slogan: gratia supponit naturam et perficit eam, Gods genade is maar werkzaam als ze neervalt in een gereedgemaakte bodem. De hemelse dauw kan maar zijn werk doen in een verlangende, droge bodem. In het lied wordt dit verwoord als: we zijn voor het licht geboren, maar precies daarom moeten we doorheen een nacht durven gaan. We zijn dus aan een boeiende maar ook vermoeiende tijd begonnen. Opnieuw stel ik daarom de vraag: doorheen welke nacht hebben we in de volgende tijd te gaan? Muren moeten dringend worden gesloopt, maar welke muren omwallen mij? Welke plaats krijgen vreemden en verdoolden in ons hart? Niet toevallig klopt Welzijnswerk aan onze deur, omdat ook in eigen land zoveel mensen in armoede leven terwijl de huur- en energieprijzen almaar stijgen.

Is er nog iemand of iets waaraan we ons kunnen vasthouden?  Ondanks alle kritische vragen en voorwaardelijkheid wijst de titel van het lied naar een uitzicht: het gaat om ‘wakend uitzien’, om aandachtig leven om wat met jezelf en de ander gebeurt en vanuit die zorgzame aandacht je richten op de Bron van ons leven.

Ook de evangelielezing van deze zondag spreekt in die zin. “Wanneer je al die dingen ziet gebeuren, richt je dan op en hef je hoofd, want je redding is nabij” zegt Jezus. “De nacht loopt ten einde, de dag komt naderbij’.

Lucas 21, 25 – 31

Aansluitend bij deze tekst zingen we lied 210.

Lied 210 de nacht loopt ten einde

Groot dankgebed 160

Na de communie 218 uit uw verborgenheid

slotgebed

Contactinformatie

©2005-2023 Filosofenfontein

✉️   info@filosofenfontein.be

Ondernemingsnummer: 0775.603.387

Bankgegevens:"FIFO Heverlee" 

KBC: BE11 7340 3906 5848

Volg ons op Sociale media

QR Code

Door je camera op deze code te houden krijg je het adres van deze website op je smartphone of tablet. Dan kan je de hele website bekijken.