• Voor de meest recente zondagsvieringen Klik hier

Agenda vieringen op Filosofenfontein voor de goede week:
Viering Witte Donderdag om 20 uur
Viering Goede Vrijdag om 20 uur
Paaswake (zaterdagavond) om 21 uur
Géén viering op paasdag!

220109

10 januari 2022: Doopsel van Jezus (2022)

Een mens van wie God zielsveel hield
 (Lc. 3, 15 – 16 / 21 – 22)

Marcel Braekers


Openingszang 272 Lied van een herder

Begroeting


Vandaag viert de kerk het feest van Jezus’ doop. Daarmee wordt de Kersttijd afgesloten en begint een nieuwe tijd. De doop hoort dus in zekere zin bij de Kersttijd, bij de periode waarin de menswording van God in Jezus wordt gevierd. Die openbaring gebeurt in het evangelie van Lucas over drie momenten die elke keer één aspect toevoegen, telkens via de tussenkomst van een engel of een stem van een elders. De eerste keer is dat de begroeting van Maria en de boodschap dat ze zwanger is van heilige Geest, de tweede keer bij de aankondiging van de geboorte aan de herders, dat God zich kenbaar maakt aan diegenen die Hij zelf uitkiest. En de derde keer bij de doop: deze is mijn geliefde mens. De drie verhalen hebben ook een innerlijke gelijkenis: elke keer gebeurt de openbaring van God in stilte. Maria is in de stilte van haar huis, de herders liggen onder de grote stille sterrenhemel en de neerdaling van de heilige Geest gebeurt volgens Lucas niet op het moment van de doop maar als Jezus in gebed is verzonken. God openbaart zich in stilte, op een onverwacht moment dat de mens open en ontvankelijk is. En Hij openbaart zich aan eenvoudige mensen die dit niet verwachtten en overrompeld worden, dat geldt dus ook voor ons. Bij die derde openbaring zullen we vandaag langer stilstaan.

Zoals Jezus, Maria en de herders werden gezegend bidden wij ook om zegen over elkaar.


Zegening 196 Met vrede gegroet en gezegend met licht


Gebed

Alles wat uw hart te zeggen heeft
Is onder ons uitgesproken,
Vlees geworden,
Mens onder de mensen.
Een Zoon die naar zijn Vader aardt,
Die met uw geest ook ons doopt.

Op de weg van al uw kinderen is Hij voorgegaan –
Een uittocht koersvast in vertrouwen.

Geef dat ook wij in verwondering
Het Licht opnieuw aanschouwen
En trouw en betrouwbaar zijn zoals Hij.    (S. de Vries)


Jesaja 40, 1 – 5 / 9 – 11

Fragment uit de Messiah ‘Every valley’

Lucas 3, 15 – 16 / 21 – 22


Homilie


Er moet me iets van het hart dat ik tegenwoordig dikwijls hoor maar waar ik het niet mee eens ben: waarom moet die Blijde Boodschap toch verhuld worden in van die antieke beelden en verhalen die een gewone mens niet meer begrijpt en ook niets meer zeggen? Laten we meegaan met onze tijd en al dat ouderwetse spreken verlaten. Het is een kritiek die me regelmatig voor de voeten wordt geworpen. Ik heb daarop 2 bedenkingen. Ten eersten: probeer de diepere boodschap eens beter te verwoorden, maar met dezelfde diepgang en dezelfde aanspreekbaarheid. Je zal vlug vaststellen dat onze alledaagse taal hopeloos tekortschiet en dat wat je wil zeggen heel vlug uitgehold klinkt en je emotioneel niet kan ontroeren. En een tweede bedenking: als het om ons geloof gaat, dus om iets van erop of eronde om iets dat bepaalt of je leeft of afsterft, is het dan teveel gevraagd om geduldig je te verdiepen in de oude taal, de oude symbolen en verhalen verteld in een andere tijd? Is het niet eerder een rijkdom dat we deze archaïserende taal kennen zoals we die ook in de literatuur of filosofie kennen en lezen? Onze taal is door het elektronicatijdperk zo erg geplaagd en verarmd dat we ook als mens dreigen te verarmen. Ik koos heel bewust voor vandaag liederen van Kris Gelaude en Arnout, omdat haar teksten doorspekt zijn van allerlei Bijbelse beelden. Leve dus de Bijbelse taal. Dit moest me even van het hart vooraleer ik op de teksten over de doop van Jezus commentaar wil geven.

Waarom zou Jezus hebben laten dopen? Had Hij als Zoon van God dit nodig of was het een symbolisch gebaar dat diepgaand zijn leven bepaalde en Hem als mens een stuk verder bracht in zijn zelfbewustzijn?  Wilde Hij een soort voorbeeldfunctie vervullen zoals Schillebeeckx dacht, een profetisch gebaar om ook anderen aan te zetten zich te laten dopen? Dan zou het geen aanzet zijn tot zijn publiek leven, maar een zeer zelfbewust gebaar. Hoe moeten we deze doop begrijpen?

Het gebaar was alleszins zo krachtig dat het achteraf voor verwarring zorgde. De eerste christenen zaten met de zaak een beetje verveeld. Had Jezus dan toch gezondigd zodat Hij een doopsel van bekering moest ondergaan? Binnen de Nieuwtestamentische verhaaltradities is daarover reeds een evolutie waar te nemen. Marcus vermeldt gewoon dat Jezus zich laat dopen, maar Mattheüs en Johannes, die hun evangelie later schreven, stellen Johannes voor als degene die weigert en aan Jezus vraagt hem te dopen. De apocriefe  teksten gaan daarin nog verder. Zo staat in het Nazareër-evangelie dat de moeder en broers aan Jezus vragen om zich te laten dopen, maar Jezus protesteert en zegt: “Heb ik dan misschien gezondigd?” Maar de eerste christen hadden zo’n verering voor de persoon van Jezus dat ze ondanks hun vragen de tekst niet wilden weggemoffeld maar het verhaal als een geloofsbelijdenis in de persoon van Jezus gingen begrijpen. Dat was maar mogelijk door het te vertellen in hun eigen symbolische taal en het zo aan ons voor te leggen. Drie symbolen spelen voor mij daarbij een centrale rol: de hemel die open gaat, een duif die neerdaalt en een stem die duiding geeft bij wat gebeurt.

 ‘De hemel ging open’ staat er. Voor de Joden was de hemel niet een plaats ergens daarboven maar een symbolisch woord voor het heilige, het ongrijpbare. Zeggen dat de hemel weer open ging betekende daarom dat er opnieuw contact was tussen het heilige en het aardse en dat God zich weer bekommerde om de mensen en hun lot.

De duif: Niet alleen was de hemel weer geopend, God goot opnieuw zijn liefde en bekommernis over mensen uit, specifiek over deze mens Jezus van Nazareth. Weer wordt dit uitgedrukt in een beeld: God daalde neer zoals een duif neerdaalt. Kijk goed hoe duiven landen: dat is niet zoals een mus of een spreeuw maar verticaal, neervallend. Anders gezegd: de Geestkracht van God overviel Jezus zoals Hij het niet zou verwachten, van boven naar beneden, van het Andere in het eigene.

En Lucas verheldert met een derde beeld wat die Geestgave in dit geval betekent door een duidende stem ten gehore te brengen. “Jij bent mijn geliefde Zoon, in jou vind ik vreugde”. De tekst verwijst naar psalm 2 waar sprake is van iemand die bekleed wordt met een opdracht. Toegepast op Jezus: Hij is de Gezalfde, de mond door wie de Allerhoogste spreekt.

Zo wordt dus op een beeldrijke manier aangekondigd dat hier een mens wordt voorgesteld van wie God zielsveel hield. Het wordt niet zomaar gezegd, maar opgeroepen als een uitnodiging om er zelf in te worden opgenomen. En daarom is het belangrijk om alles wat hierna in het evangelie volgt met aandacht te lezen, want het gaat over ons, over het leven en wat waardevol is in dat leven. Dat wordt ons in de volgende zondagen verder verklaard.


Lied 585 Lied aangewaaid (een hedendaags lied vol van oude symbolen)

Vrije voorbeden

Onze Vader

Lied 591 God ongezien

Contactinformatie

©2005-2023 Filosofenfontein

✉️   info@filosofenfontein.be

Ondernemingsnummer: 0775.603.387

Bankgegevens:"FIFO Heverlee" 

KBC: BE11 7340 3906 5848

Volg ons op Sociale media

QR Code

Door je camera op deze code te houden krijg je het adres van deze website op je smartphone of tablet. Dan kan je de hele website bekijken.