Marleen Reynders over "Het exodusverhaal: geen geschiedschrijving, maar theologie – de basis van het Jodendom"

Dinsdag 21 oktober 2025  om 20 uur in de zaal van Filosofenfontein

Marleen Reynders over "Het exodusverhaal: geen geschiedschrijving, maar theologie – de basis van het Jodendom"

De exodus kan niet als een historische gebeurtenis beschouwd worden. Egyptische teksten of archeologische gegevens over de uittocht zijn er niet te vinden. Veelal komt de Bijbelse beschrijving niet overeen met wat we nu weten over het Egypte van die tijd. Er zijn veel tegenstrijdigheden en anachronismen in de tekst. Zo waren er in de periode die de Bijbel beschrijft bijvoorbeeld geen kamelen (of dromedarissen) als lastdieren, enkel ezels. En op het moment dat Jozua de stadsmuren van Jericho aanviel, waren er hier helemaal geen muren om neer te halen. 

Harde feiten die wijzen op een historische kern van de uittocht uit Egypte, de doortocht door de zee (welke zee precies?), de lange zwerftocht door de woestijn en de spectaculaire verovering van Kanaän zijn er niet. Wel is er nu goede informatie over verschillende nomadische groepen (“stammen”) uit die periode, zoals over de Habiru en de Sjasoe, en over hoe zij tot een eenheid kwamen in de nasleep van de invallen van de Zeevolken.

Het boek Exodus is nochtans het kernverhaal van het Oude Testament, het mythologische stichtingsverhaal van het Jodendom. Het vertelt hoe het volk uiteindelijk door Jahweh werd bevrijd uit de slavernij. Het moet niet gelezen worden als historisch relaas maar als theologische literatuur, want het is een verhaal over het uitklaren van het joodse godsbeeld. Het was er de Bijbelschrijvers niet om te doen feiten door te geven aan volgende generaties, maar wel om hen te laten delen in een bepaalde ervaring van het Godsmysterie. Bijbelverhalen gaan in essentie over het menselijk bestaan en het uitbouwen van een leefbare en menswaardige samenleving.

Marleen Reynders is Egyptoloog, verbonden aan KU Leuven, en ook musicoloog. Als Egyptoloog publiceerde zij vnl. bij Davidsfonds o.a. Onder het oog van de Zonnegod; De wereld van de farao’s; Kunstschatten uit Egypte; Stroomopwaarts de Nijl; Exodus: De impact van een Bijbelse migratie.

Deelnameprijs: 10,00 € per avond

Je kan inschrijven en betalen via deze website van Filosofenfontein. Klik op de groene knop hieronder om in te schrijven. Betalen ter plaatse is ook mogelijk.