22e zondag (2023): Je roeping door dik en dun volgen
Mat. 16, 21 – 27
Marcel Braekers
Openingszang 562 kome wat komt
Begroeting
‘Kome wat komt, maar laat het om Jou zijn’, dat is wel een krachtige uitspraak om een zondagmorgen mee te beginnen. Wat dreef Oosterhuis om dit neer te schrijven? Stond er iets vervelend te gebeuren, voelde hij zich ziek of was het de tijd toen een veroordeling door Rome hem boven het hoofd hing? Om die woorden voor mezelf te doen spreken had enige informatie kunnen helpen. ‘Kome wat komt’, wat hangt er boven mijn hoofd in de nabije toekomst? Ik weet het niet. Blijft mijn gezondheid stabiel, gunnen de dominicanen mij wat rust of hebben ze nog allerlei plannen, hoe evolueert deze gemeenschap? Zoveel onbekenden hangen rond mijn hoofd en ik vermoed boven de meeste hoofden in deze kapel. Het vraagt veel vertrouwen en overgave om te zingen ‘kome wat komt, maar laat het om jou zijn’.
In het evangelie van deze zondag zegt Jezus het kras: “wie mijn volgeling wil zijn moet zichzelf verloochenen en zijn kruis op zich nemen”. En nog: “wie zijn leven wil redden zal het verliezen”. Krachtige uitspraken die aansluiten bij het ‘kome wat komt’, maar hoe neem je op een volwassen manier je kruis op, en wat betekent jezelf verloochenen?
Mensen zeggen dikwijls: je moet het leven nemen zoals het komt. Maar wat zeg je dan, alsof je de keuze zou hebben om het anders aan te pakken? Het lijkt dan eerder op een soort van berusting. Er is in dat verband een hemelsbreed verschil tussen een gelaten, fatalistische houding van aanvaarden en het vertrouwvol zijn leven leggen in de handen van God. Ik denk dat Jezus dat laatste bedoelde en bij die gedachte zou ik in deze viering wat langer willen stilstaan.
Laten we eerst Gods lof zingen die in ons leven aanwezig wil zijn als Vader, Zoon en Geest.
Lied 537 zing van de Vader
Openingsgebed
Schep in ons een zuiver hart,
Dat zich laat voeden door uw liefde,
Dat daarom van mensen houdt,
Hen erkent en altijd recht doet.
Schep in ons een zuiver hart,
Dat U zien mag ondanks alle vragen,
Alle wolken van verdriet.
Schep in ons een zuiver hart,
Dat de vreugde om het leven voluit viert,
Dat zich opent voor uw zegen.
Schep in ons een zuiver hart,
Dat verkiest wat goed en recht is,
Dat U heiligt alle dagen. S. de Vries
Eerste lezing: Rom. 12, 1 – 2
Lied 552 maak ons tot het zout der aarde
Mattheüs 16, 21 - 25
Homilie
Jezelf verloochenen en je kruis opnemen, wat moet ik mij daarbij voorstellen? In kloosterlijke milieus werd die uitspraak dikwijls misbruikt of gaf het aanleiding tot ongezond gedrag van altijd maar zich wegcijferen waarbij men vergat dat opkomen voor jezelf ook belangrijk is. Hoe kan het opzij zetten van mijn verlangens iets betekenen voor een ander en ook mijzelf doen groeien als persoon? Ik ging de tekst van het evangelie wat grondiger lezen om daarin klaarheid te vinden.
De tekst begint met: “Jezus begon zijn leerlingen duidelijk te maken dat hij naar Jeruzalem moest gaan.” Hij kon niet anders, Hij moest. In het Grieks staat dat vreemde woordje Dei. Vrij vertaald betekent het: ‘het was onafwendbaar’. Daarmee zegt de evangelist in één woord wat er gaat gebeuren, want vanaf nu krijgt het evangelie van Mattheüs een definitieve wending. Jezus kon niet anders dan resoluut de weg naar Jeruzalem te gaan wetend dat die tocht fataal kon aflopen. De afstand of de botsing tussen wat Hij voor ogen had en hoe de officiële godsdienst van zijn volk functioneerde was te groot geworden en dus kon Hij niet anders dan naar het centrum te gaan en daar bepaalde vragen te stellen of actief een opstand rond de tempel te bewerken.
Als Jezus zijn leerlingen betrekt in wat Hij voorziet dat kan gebeuren, reageert Petrus heftig: ”God verhoede het, Heer. Dat zal niet gebeuren.” Maar diezelfde Petrus had net een sterke belijdenis uitgesproken en ook Jezus reageerde positief op zijn reactie. Nu blijkt dat hij het toch niet had begrepen. Zijn beeld van ‘Messias’ was niet dat van Jezus, en dus moest eerst iets in hem sterven vooraleer het nieuwe kon verschijnen.
Daarmee heb ik reeds een eerste sleutel om te begrijpen wat bedoeld wordt met: “Wie achter mij aan wil komen, moet zichzelf verloochenen, zijn kruis op zich nemen en mij volgen.” Voor Jezus betekende dat op dat moment: trouw blijven aan zijn dieper inzicht, trouw aan wat Hij als zijn allerdiepste roeping zag. Voortaan geldt dit ook voor elke volgeling van Jezus: dat kan inhouden dat velen je keuze voor deze boodschap belachelijk zullen vinden en misschien wel de spot met je kunnen drijven. Misschien moet er net als bij Petrus eerst iets in ons sterven vooraleer we open staan voor het nieuwe, eer we echt volgeling worden.
Maar er is nog een ander niveau van je kruis opnemen. Jezus nam niet alleen zijn persoonlijk kruis op, maar het kruis dat over een hele groep mensen hing. Jezus maakte daarmee dezelfde keuze als zijn Vader die de kant van de armen koos. De zelfverloochening die Jezus daarmee bedoelde was een oproep om keuzes te durven maken, om los te komen van zichzelf en tot engagement of ethiek te komen die bevrijdend is voor de wereld.
Het evangelie van vandaag verwijst zo naar een belangrijke levenshouding die te maken heeft met vertrouwen en overgave. Het biedt ons de kans om zorgeloos naar de toekomst te kijken, ook als er donkere wolken aan de horizon verschijnen, want ons leven ligt in Gods handen. Misschien moeten we daarbij wel een louteringsproces doormaken zoals Petrus om zo uiteindelijk te komen tot die overgave in sereniteit. Laten wij in deze viering bidden voor elkaar opdat dit oervertrouwen in ons zou mogen groeien. En bidden wij voor al diegenen die een zwaar kruis hebben te dragen om Jezus te volgen.
Tijdens groot dankgebed 133 Door U Heer weet ik mij gedragen
Na de communie lied 839 Gij, Gij peilt mijn hart.
