Paasnacht (2024) Doorstraald van licht
Marcel Braekers
Openingszang 128 heel het duister
Begroeting
De Duitse benedictijn en zen-leraar Willigis Jäger zei ooit in een gesprek: “De Westerse mens is altijd bezig geweest met het naar zijn hand zetten van de werkelijkheid. Vandaar de vraag hoe dat Ik ook na de dood kon overleven. Voor de mystiek echter betekent opstanding juist niet het duurzaam voortbestaan van het ik, maar het loslaten ervan in zijn eenwording met de Eerste Werkelijkheid, met God.” We hadden het boeddhisme nodig om deze oerchristelijke gedachte weer naar voor te schuiven. Ze vormt voor mij het thema van deze Paasnacht. Hoe overstijgen we de grenzen van onze individualiteit? Hoe kunnen we opgenomen worden in dat grote, overweldigende gebeuren van Kracht of Licht dat heel de schepping wil doorstralen en ons opneemt in een groot liefdesavontuur?
In deze Paasnacht spelen enkele elementen een belangrijke rol. Allereerst is er de herinnering, de geschiedenis die voorafgaat aan ons persoonlijk leven. Daarom lezen we grote momenten van de Bijbel. Er zijn de symbolen van licht en water die ons verder dragen. En bij dat alles is er onze persoonlijke geschiedenis, de mens die we zijn en willen zijn als een vraag of de hunker om geraakt te worden in ons diepste zelf, om over onze grenzen heen op te staan in een nieuw bestaan voorbij alle grenzen. Daarom zingen wij: dat heel het duister vol van licht zij dat zich onweerstaanbaar een weg baant.
Lied 128 Heel het duister
Gebed
Gij hebt , o God, ons en onze wereld
Uit de verduistering opgericht.
Want Hij, uw geliefde en gezalfde,
Heeft ons een weg gebaand door het diepe donker.
En nog geeft de vreugde van Pasen ons moed.
Laat ons uw vertrouwelingen zijn,
Kind aan huis bij U,
En geef ons blijdschap die stand houdt.
Bij onze naam zijn wij gekend,
Tot vrijheid geroepen
En met ontferming voorgegaan door Jezus Messias,
Die herder en hoeder van mensen.
Geef ons vertrouwen om te gaan
En zijn spoor te volgen. (S. de Vries)
Oorsprong
refrein: lieve boetseerder, trek mij uit de klei
Hoe kunnen we één worden met onze oorsprong voorbij ons kleine Ik? Onder andere door terug te keren naar het begin. Een begin of oorsprong die eigenlijk geen begin is maar een eeuwig nu. God die scheppend licht en verrukking geeft aan onze aarde en heel bijzonder aan de mens. Wat verteld wordt over een oerbegin, gebeurt ook nu, elk moment.
Genesis, 1 – 2,4
Refrein: Lieve Boetseerder, trek me uit de klei
Onderweg
Hoe bevrijden we ons van ons kleine Ik en worden we één met het Licht? Door een weg van bevrijding te gaan. Door net zoals de Israëlieten een weg te durven gaan door het moeras en de woestijn om zo vrije mensen te worden. Welke weg heb ik gegaan en hoe gaat die verder? Welke obstakels beletten mij verder te gaan? Aan de oppervlakte bouwen we aan een lijn en groeit identiteit. Maar hoe overstijgen we die begrenzing?
Exodus 14,15 – 15,1
Lied 391 Dan komt de dag dat wij licht en water bevrijden
Zegening van het doopwater
Allen: Water uit de hemel en van de diepste oceanen,
vruchtwater dat het vroegste leven draagt,
bron die groeikracht geeft
wek eerbied en heilig ontzag in ons.
Was ons, maak ons schoon
bevrijd van alles wat lichaam en geest bezoedelt.
Vrg.: Gij met uw goddelijke hand,
zegen (+) dit water van uw schepping.
Trek als een bronader door ons,
zoals Gij heb gedaan in Jezus.
En ga met ons mee zoals ooit met uw volk.
Mogen allen die zich tekenen met dit water
volstromen van U en van elkaar.
En zo bezielers worden van een nieuwe schepping.
Bestemming
Hoe overstijgen we de grenzen van ons kleine Ik? Één is ons daarin voorgegaan: Jezus van Nazareth. In Hem ontdekken we een weg naar openheid en licht, een weg tot bevrijding van anderen en heel de wereld. Het verhaal van de verrijzenis is geen historisch verhaal, maar een verhaal van vertrouwen en overgave. Thuiskomen terwijl de weg verder gaat. Staan in Licht, lachen en zingen: eindelijk geboren. Het is het licht van de Paasnacht dat we vierend begroeten.
Zegening van het vuur
Heer onze God,
Gij hebt uw licht ontstoken in de nacht,
En zijt uw zoekend volk voorgegaan in een zuil van vuur.
Zegen dit nieuwe licht (+) dat ook ons wil voorgaan
Op weg naar verrijzenis en leven.
Processie + 3 x Licht van Christus, Heer wij danken U
Evangelielezing: Marcus 16, 1 - 10
Lied aan het licht: nr. 365
Hernieuwen van de doopbelofte
Voorganger:
Dankzij de liefde die ons heeft gedragen
en door de doop met water en geest,
staat sinds het begin Gods naam in ons bestaan geschreven.
Ooit werden we geleid naar een christelijk leven
Maar in deze nacht worden wij uitgenodigd
om uit vrije wil opnieuw ons woord te geven,
aan Hem die eerste is en laatste,
God van de hele schepping, God van Jezus Christus.
Allen:
Gij zijt ons licht, o eeuwig Oneindige,
Wij geloven en belijden dat Gij ons steeds opnieuw doorzindert van kracht.
Wij geloven dat uw liefde in Jezus Christus
Tastbaar aanwezig kwam in deze wereld
Om ons een weg te tonen van liefde en gerechtigheid.
Wij geloven dat uw Geest ons altijd opnieuw
Inspireert en oproept om een liefdevolle gemeenschap te stichten.
Daarom beloven wij:
Uw Naam hoog te houden in onze zoekende wereld
De boodschap van Jezus met hart en verstand door te geven,
Zorgzaam om te gaan met wie gekwetst en weerloos is,
Samen te bouwen aan een gemeenschap gedragen door uw Geest.
Geef ons daartoe uw kracht, uw zegen
Vandaag en altijd.
Kaarsjes rond de Paaskaars en zegening met doopwater
Zingend 363 dat wij volstromen
Homilie
Wat de benedictijn en grote zen-leraar Willigis Jäger zei in een gesprek met Lucette Verboven raakt voor mij aan de kern van Pasen: wij westerlingen hebben ons altijd tobbend afgevraagd hoe ons Ik na de dood kan voortbestaan, terwijl de eigenlijke vraag is hoe wij dat Ik kunnen loslaten of overstijgen door op te gaan in onze eerste Oorsprong. Hoe meer we investeren in het krampachtig plannen en organiseren van ons leven, hoe moeilijker het is om uit handen te geven wat ons zo dierbaar is. We blijven dan angstig in eenzelfde spoor verder lopen en begrijpen niet dat iets totaal nieuw kan gebeuren.
Het verhaal over de verrijzenis in het evangelie van Marcus is daarvan een goede illustratie. Het is één van de meest raadselachtige teksten in het Nieuwe Testament. De vrouwen gaan naar het graf om het lichaam van Jezus te balsemen, maar ze ontmoeten een man in een wit kleed die zegt dat Jezus is verrezen en ontdaan en angstig vluchten ze weg. Dat slot heeft latere christenen zo aangegrepen dat een ijverige ziel het nodig achtte er een klassiek verrijzenisverhaal aan toe te voegen.
Het raadselachtige is dat Marcus niet spreekt over een graf, maar een monument (mnèmeion) en het gaat niet om een engel zoals in het Nederlands staat maar om een man in een wit kleed (neoniskos). Marcus componeert m.a.w. een bijzonder verhaal. Hij beschrijft hoe 3 vrouwen naar een gedenkplaats gaan, een plek die voor de eerste christenen tot een pelgrimsplaats was geworden. En daar aangekomen worden ze aangesproken door een man in een wit kleed (elders gebruikt Marcus een ander woord voor engel) zo waren de eerste gedoopten gekleed. En deze bekeerling verkondigt dat Jezus is verrezen. Het contrast kon niet groter: de vrouwen die een dood lichaam willen verzorgen en een bekeerling die spreekt over verrijzenis, over Jezus die is opgenomen in Gods Oneindigheid. Marcus geeft geen definitief antwoord. Hij schetst de twee mogelijke reacties naast elkaar, alsof hij denkt: nu moet jij, mens van alle tijden, kiezen. Klamp je je vast aan het leven dat je kent, dat je probeert naar je hand te zetten, doe je zoals de vrouwen die verstarren en angstig zwijgen of laat je je raken door het woord en het beeld van de in het wit geklede man? Marcus heeft dit leven van Jezus geschetst in zijn grootheid en in zijn tragische ondergang. En hij eindigt met een open vraag aan ons.
In deze Paasnacht worden wij uitgenodigd om te kiezen voor het leven en alles wat doodt, alles wat doods is achter ons te laten. We worden uitgenodigd om de weg van Jezus te gaan, hier en nu en in een verre toekomst. Want Christus is verrezen, alleluia.
Groot dankgebed ‘open uw hart’ in: H. Oosterhuis, stilte zingen p. 414-415 + Alleluia nr.130
Communie lied 363
Bezinning
When I die if you need to weep
Cry for your brother or sister
Walking the street beside you
And when you need me put your arms around anyone
And give them what you need to give me.
I want to leave you something
Something better than words or sounds.
Look for me in the people I’ve known or loved
And if you cannot give me away
At least let me live in your eyes and not on your mind.
You can love me most by letting hands touch hands
By letting bodies touch bodies
And by letting go of children that need to be free.
Love doesn’t die, people do
So when all that’s left of me is love
Give me away. (Anonymous)
