• Voor de meest recente zondagsvieringen Klik hier

Agenda vieringen op Filosofenfontein voor de goede week:
Viering Palmzondag om 10.30 uur
Viering Witte Donderdag om 20 uur
Viering Goede Vrijdag om 20 uur
Paaswake (zaterdagavond) om 21 uur
Géén viering op paasdag!

1e zondag van de Advent (2022)  - een weg bereiden ps.23

 

Marcel Braekers

 

intredelied 214 Op een God die door de eeuwen

begroeting

Vandaag begint een nieuw kerkelijk jaar en is het de eerste zondag van de Advent. De dagen worden donker, de natuur verstilt. Vorige zondag en vandaag worden ons kaarsen aangeboden om zo de Advent en Kersttijd sfeervol te beleven, terwijl onze gedachten ook gaan naar ieder die het moeilijk heeft om de eindjes aan elkaar te knopen of nog aansluiting te vinden bij de razend snelle evolutie van de samenleving (vandaar de slogan van Welzijnszorg: iedereen digitaal). Dat alles tekent de sfeer van de Advent.

Twee ervaringen spelen een belangrijke rol in deze viering. Ik las het document dat de Nederlandse bisschoppen opstelden naar aanleiding van hun ‘ad limina bezoek’ bij de paus, en daarnaast las ik in de Zondag een gesprek met Herman Van Rompuy waarin hij zegt dat de kerk aan het verdampen is en dat die evolutie onomkeerbaar is. De beide leeservaringen hebben voor mij te maken met Advent, de tijd van verwachting en hoop, iets dat door de twee leeservaringen werd bevraagd. Op de uitspraak van Van Rompuy zal ik in de homilie dieper ingaan.

De Nederlandse bisschoppen hebben een bezoek gebracht aan de paus en dan is het gebruikelijk dat men een verslag maakt van de situatie van de kerk in zijn land. Nu heeft die tekst in Nederland tot een interessante discussie geleid. Alle commentatoren waren het er over eens dat het een pessimistische tekst is. Hij beschrijft hoe het kerkbezoek in enkele jaren is achteruitgegaan, het morele gezag van de kerk is verdwenen en mensen her en der op eigen maat zoeken naar spirituele invulling (als ze dat al doen). Voor de bisschoppen gaat het met de geloofsbeleving stijl bergaf. Daarop reageerde de lekendominicaan Erik Borgman en enkele kritische gemeenschappen met een gevatte repliek. Is er niet veel meer geloof dan dit document aangeeft? De Mariënburgvereniging van kritische katholieken schrijft dat het document vooral aan het licht brengt hoe diep de kloof is tussen de meeste bisschoppen en de meeste gelovigen. Waarom wijst het document er niet op hoe intens de laatste encyclieken ‘Laudato si’ en ‘Fratelli tutti’ werden gelezen. In plaats daarvan vroeg kardinaal Eijk dat de paus een gender-encycliek zou schrijven als verdediging van zijn boek ‘De band van de liefde’, een boek dat door velen wordt beoordeeld als kil en vreemd. Borgman wees er op hoe er nood is aan een nieuwe evangelisatie. Hoe gaan we om met de aarde? Wat geeft waardigheid aan mensen? Wat vieren we met Kerstmis, Pasen en Pinksteren? Men moet de ogen niet sluiten voor de objectieve cijfers, maar er is meer geloof dan de participatie aan sacramenten weergeeft. Hoe spreken we woorden van bevrijding? Er is verlies wat betreft deelname en overgave aan de Blijde Boodschap, maar er is winst wat betreft zoeken, eerlijke zelfbevraging en engagement voor elkaar.

De discussie vind ik boeiend en brengt mij bij het thema van deze Advent. Met het groepje voorgangers kozen voor de titel: ‘Een weg bereiden, een weg zoeken’ en daarbij dachten we uitdrukkelijk aan psalm 23 die we in de loop van deze Advent altijd opnieuw zullen zingen. “Al gaat mijn weg door een donker dal, ik vrees geen gevaar want U bent bij mij.” Hoe kijken we naar de evolutie die razend snel en onvoorspelbaar zich aan het voltrekken is? Is het glas halfvol of halfleeg? Waar vind je houvast om hoopvol de toekomst te begroeten?

lied 206 O Oriens (O dageraad)

 

gebed 

Keer op keer was het uw Naam

Die geschreven werd

In de geschiedenis der mensen:

Als een baken dat uitweg wees,

Als een geleide door donkere schaduwen,

Als een stem die wegriep uit bezetenheid.

Laat ook nu uw Naam van kracht zijn.

Wil ons noemen

Met het tegoed van uw liefde,

Met de roep uit de verstarring

En zeg ons aan

Onvermoede, ongekende genade

In Hem, onze Heer                                         (S. de Vries)

 

inleiding op de lezing uit Jesaja

Het is eigenlijk onvoorstelbaar hoe de profeet Jesaja in een crisistijd waarin het Zuidelijk gedeelte van het land wordt bedreigd door externe en interne krachten een boodschap van vrede brengt. Niet alleen voor zijn eigen volk, maar de wereld zal ooit een tijd kennen dat men van een zwaard een ploeg zal maken. Stel je voor wat dit voor onze tijd zou betekenen

Jesaja 2, 1 – 5

 

Lied 218 Uit uw verborgenheid

Homilie

Naast het document van de Nederlandse bisschoppen en de discussie daarbij was er het interview met Herman Van Rompuy in de Zondag van 23 oktober dat mij de wenkbrauwen deed fronsen. Ik citeer: In de wereld van vandaag is de kerk aan het verdampen en die evolutie is onomkeerbaar. There is no way back. Want dit gaat niet alleen over de Kerk of over standpunten van de Kerk. We beleven een crisis van het geloof De mensen hebben God niet meer nodig.

Enkele vragen: indien de kerk verdampt, betekent dit dat ze opgaat in iets anders zoals stoom in de lucht of wil hij zeggen dat ze helemaal verdwijnt (stel dat wij allemaal verdampen, dat zou een mooi beeld van de verrijzenis kunnen zijn)? En wat bedoelt hij met kerk: gaat het om de wereldwijde kerkstructuur of de lokale kerk hier in België? Gaat het om de organisatie of de concrete gemeenschap(pen)? Vreemd is ook dat korte Engelse zinnetje ‘there is no way back’, mensen doen dat wel meer als ze zich een zelfzekere air willen geven.

Toch enkele bedenkingen. Op dit ogenblik zijn er in de wereld 1,34 miljard katholieken (= 17 % van de wereldbevolking) een aantal dat elk jaar nog toeneemt. Gaan al die mensen verdampen? Dan is er beslist weer meer plaats op de aardbol. Maar als die groeiende groep blijft bestaan heeft men toch nood aan ontmoeting en samen vieren, dat is zo eigen aan het katholicisme. Dan zullen er gemeenschappen blijven bestaan en gaat men nood hebben aan enige structuur, misschien niet zoals het is geweest, maar toch.

Maar de interviewer gaf niet af. “Ik voel net weer meer nood aan zingeving opduiken” repliceert hij. Dat wel, vervolgt V.R., maar dat is iets anders. De vragen over de zin van het leven, over het hiernamaals en het hiernumaals zullen nooit verdwijnen.

Vreemd voor mij dat iemand zo categoriek een scheiding aanbrengt tussen zingeving en geloven. Alsof gelovigen met een afgewerkt boekje onder de arm in het licht wandelen, terwijl die arme zinzoekers maar wat aanmodderen. Net als in het document van de Nederlandse bisschoppen mis ik contact met wat intens aan de basis gebeurt. Ik wil niet verdoezelen dat de deelname aan sacramenten spectaculair is teruggevallen en dat het moeilijk is om mensen als een krachtige groep samen te brengen (een klacht die ook andere organisaties hebben) maar geloven is meer dan delen in de sacramenten. Lees je de mystici en kijk of luister je naar wat kunstenaars aanreiken dan wordt betrokkenheid op God en het zoeken naar zin toch veel ruimer. En zelfs al gaat het geloof of de kerkelijke deelname hier in België fel achteruit, zal er dan niet van elders een tegenbeweging komen. Want, en dit is mijn sterkste maar ook bewijsbaar zwakste argument, ik geloof dat ieder mens in zijn diepste zelf een goddelijke vonk heeft. Dat die daar is vanaf de geboorte, dat men die kan wegduwen en leven alsof er geen God bestaat, maar toch zal die er altijd zijn. Indien dat waar is zullen vroeg of laat mensen weer opstaan, knielen en in overgave hun handen naar de hemel keren. Indien ik juist ben zullen zinzoekers en gelovigen hand in hand verder gaan, want beiden staan ze in hun kwetsbaarheid voor de grote vragen van het leven waarop niemand een pasklaar antwoord heeft. Jesaja zou zeggen: kom, laten wij samen opgaan naar de plaats van de Heer.

There is no way back, vermoedelijk zal Van Rompuy verdampen en wij allen met hem, maar ik geloof rotsvast dat een nieuwe spirituele tijd vorm begint te krijgen, misschien in een andere taal en met andere rituelen, maar waarin mensen uitdrukking geven van wat hen ten diepste tekent. Begint het bij de huisliturgie en het dagelijkse gebed zoals het liturgisch congres dit jaar stelt, of wordt het een terugkeer naar de oertekst die men zorgzaam wil bestuderen, of is het vooral het engagement en gevoel voor gerechtigheid, of is het dat allemaal tegelijk, dat weet ik niet, maar ik vertrouw erop. Vandaag bij het begin van de Advent is dat mijn geloof dat wordt gevoed door de mooie tekst van de profeet Jesaja.

In onze zangbundel staat een heel mooie psalm die dit vertrouwen uitdrukt. Ik lees deze tekst altijd voor als ik bij het graf van een overledene sta, maar de tekst gaat zoveel verder dan over leven en dood.

Psalm 23 lied 723B  

 

Groot dankgebed 160 - Tafelgebed- Voor de advent

 

Na de communie 220 -  Verdrijf de nacht - Adventslied

Contactinformatie

©2005-2023 Filosofenfontein

✉️   info@filosofenfontein.be

Ondernemingsnummer: 0775.603.387

Bankgegevens:"FIFO Heverlee" 

KBC: BE11 7340 3906 5848

Volg ons op Sociale media

QR Code

Door je camera op deze code te houden krijg je het adres van deze website op je smartphone of tablet. Dan kan je de hele website bekijken.