Boekbespreking: ‘DOM - Pleidooi tegen onwetendheid’ – Reginald Moreels
door Mark Cornelis
verschenen in de e-Bubbels van 9/02/2024
Volgens Réginald Moreels, een bekende ‘oorlogschirurg’, laten mensen zich veel te gemakkelijk in slaap wiegen door oppervlakkige en naïeve standpunten. Een gebrek aan kennis is volgens hem geen echte domheid. Men kan of moet ook niet alles weten. Domheid is wel beweringen uiten die totaal indruisen tegen vastgestelde feiten en wiskundig bewezen berekeningen. Domheid is een ontsporen van rede naar redeloosheid.
Intelligentie werd en wordt bijna altijd gewogen op basis van een intelligentiequotiënt (IQ). Het IQ wordt echter overschat. Intelligentie verhindert geen stommiteiten. Het gezond verstand van een boer dient de samenleving vaak veel beter dan de holle leuzen van pretentieuze betweters. De geschiedenis staat bol van domme beslissingen. Maakt technologie ons slimmer? En wat met artificiële intelligentie (AI)? ‘Ik voorspel - aldus de auteur - dat de artificieel intelligente robot evenveel domheden zal begaan als de mens’.
Twijfel is het enige houvast om wijsheid te verwerven. Maar is men daarom ook intelligent? Wat stelt die intelligentie trouwens voor als ze voortdurend geërodeerd dreigt te worden door domheid? Liefde overstijgt nog altijd niet de haat. Waarheden kunnen soms dom lijken en leugens verstandig. Dat een burger of een overheid reageert op een onrecht of een ramp is niet dom, maar menselijk. Dom is wel niet in te zien dat vele problemen complex zijn.
Domheid en identiteit. Exclusieve identiteit is dom, inclusieve identiteit al heel wat wijzer. Racisme is dom. Schuilt domheid niet in het hoofd van mensen die er zich (nog) niet bewust van zijn dat er iets scheelt aan onze manier van denken en leven? ‘Hoe meer ‘beschaving’, hoe meer wapens: dat is zonder twijfel een vorm van universele domheid’, aldus de auteur.
Hoe definieert men domheid in levensbeschouwingen? Geloof valt buiten de begrippen wijsheid en domheid. Alleen de interpretatie ervan kan voor gelovigen en ongelovigen wijs of dom overkomen. Oorlog voeren in naam van een godsdienst behoort tot de wreedste domheden.
Maakt domheid je gelukkig? Het ‘ware’ geluk staat in het teken van een ideaal. Het is de liefde die gelukkig maakt. Een echt doorleefd engagement is niet te vatten in termen van dom of verstandig. Hoe reageren op domheid? Een stommiteit toegeven is een teken van verstand. Koppigheid is een vorm van domheid.
Loslopende sociale media maken ons dommer. Tracht waarheid van onwaarheid te onderscheiden en zo domheid te vermijden. De schandaligste domheid en het grootste onrecht is de groeiende kloof tussen rijken en armen. Is het wel zo verstandig te blijven verlangen naar het allernieuwste product, het allernieuwste technisch snufje, het duurste pak? Is men bereid meer te betalen voor producten die niet gefabriceerd zijn door kinderarbeiders of dwangarbeiders?
Uitgeverij: Halewijn
ISBN: 978-90-8528-591-5
